Page 39 - st-proses-otomasyonu-2025-ocak

uygulama

kış bağlantıları gıda normlarına uygun
olup, rakor veya clamp bağlantı şek-
linde üretimi sağlanmaktadır. Eşanjör
gövdesi homojenizatör, seperatör gibi
ürün belli bir sıcaklık derecesine geldi-
ğinde uygulanacak işlemlerin gerçek-
leştirilmesi için iki, üç ve üzeri sayıda
bölmeden oluşacak şekilde dizayn edi-
lebilmektedir.
Şekil 1’de akış şeması verilen pas-
törizatörün çalışma şeklinden genel
olarak bahsetmek gerekirse; balans
tankında bulunan süt, besleme pom-
pası ile eşanjöre gönderilerek akışka-
nın herhangi bir kesintiye uğramadan
devamlılığı sağlanır. 1. rejenerasyon
bölümüne giren soğuk süt, daha önce
pastörize olmuş sıcak süt ile karşılaşa-
rak ısısının yükselmesi sağlanır. Reje-
nerasyon bölümü dışarıdan herhangi meyen bir durumdur. Paslanmaz çe- düzeyde gerçekleşir ve gıda maddesi-
bir kaynağa ihtiyaç duymadan akış- liklerin sert yüzeyleri sayesinde boru nin yüzeye yapışması önlenir. Ürünün
kanların var olan sıcaklıklarını birbi- yüzeyinde oluşan erozyon minimum temas yüzeyinde oyuk, kıvrım, çatlak
rine aktardıkları bölümdür. Bu sayede gibi unsurlar bulunmamalı ve kabul
yüksek oranda enerjiden tasarruf edi- edilebilir bir Ra değerine sahip olması
lir. 1. rejenerasyon bölümünden çıkan gerekmektedir. “Ra” değeri, bir yüze-
süt 55 C’de seperatöre yollanarak kre- Plakalı eşanjörler; yin aritmetik ortalama pürüzlülüğünü
masının (yağının) istenilen oranda ay- diğer sektörlerde
rılması sağlanır. Seperatörden dönen ifade eder. Bir yüzeyin düzgünlüğünü
veya pürüzlülüğünü ölçmek için kul-
süt 2. rejenerasyon bölümüne girerek olduğu gibi gıda
sıcaklığının 60-70 C’lere çıkması sağ- lanılan bir parametredir. Ra değeri,
lanır ve homojenizatöre gönderilir. proseslerinde de çeşitli malzeme ve bileşenlerin yüzey
Homojenizasyon işleminden sonra sıklıkla kullanılmakta dokusunu değerlendirmek için mü-
pastörize bölümüne giren süt sıcak hendislik, imalat ve kalite kontrol sü-
su ile karşılaşarak, sütün içerisindeki ve üretim proseslerin reçlerinde yaygın olarak kullanılır.
zararlı mikroorganizmaların inaktif Isı eşanjörlerinde plakaların düzgün-
olmasını sağlayan pastörizasyon sı- en önemli parçalarından lüğü dikkate alındığında Ra değeri
caklığına ulaşır ve holdere gönderi- biri olmaktadır. önemlidir. Pürüzsüz plakalar için, Ra
lir. Holderde belirli süre ve sıcaklıkta değeri tipik olarak düşüktür ve daha
tutularak pastörizasyon işleminin ta- pürüzsüz bir yüzeyi ifade eder. Gıda
mamlanması sağlanır. Bundan sonra-
ki aşama pastörizasyonu sağlanan sü-
tün hızlı bir şekilde soğutulmasıdır. 1.
ve 2. rejenerasyon bölümünde iyice sı-
caklığı düşen süt soğutucu akışkanın
bulunduğu bölümde istenilen sıcaklı-
ğa düşürülerek paketlenmesi sağlanır.

YÜZEY PÜRÜZSÜZLÜĞÜNÜN
ÖNEMİ
Gıda uygulamalarında makina ve
ekipmanlarının yüzey pürüzsüzlüğü
oldukça önemli bir konudur. İçeriğin-
de aşındırıcı partiküller barından bir
sıvı boru içerisinden hızlı bir şekilde
geçirilirse bu esnada oluşan türbü-
lans, basınç dalgaları ve kabarcıklar
tahribat oluşturarak yüzeyi hasara
uğratırlar. Bu gıda proseslerinde isten-

ST Proses Otomasyonu Ocak 2025 37