Page 75 - st-makina-2020-haziran

veya beklenen, ya da etkin olan bir finansal kriz yok. Ancak
sonrasında yarattığı ve yaratacağı sorunlar ekonomileri
olumsuz etkilediği için, birkaç ay sonra bizi bir finans kri-
zine doğru götürme olasılığı çok ama çok yüksek. İşte bu
yüzden bu süreci toplum sağlığı için yönetme becerisi de-
ğil, sonrasında ülkenin içerisine gireceği finansal bir krize
hazır olma becerisini de önemli hale getiriyor.
Yaşadığımız Pandemi ülkelerin ekonomilerini direkt olum-
suz etkiliyor. Ülkeler sınırlarını kapattı. Uluslararası tüm ula-
şım faaliyetleri durduruldu. İnsanlar, emtialar, yarı mamul-
ler, gıdalar ve aklınıza gelecek her türlü ürün ve hizmetler
ile bunları sağlayanlar sınırları geçemiyorlar. Sadece ülkeler
arası mı engel var, hayır ülke içerisinde bölgeler, şehirlera-
rası sınırlandırmalar veya yasaklar var. Tüm bu kısıtlamalar
ve yasaklar öncelikle üretim faaliyetlerini, hizmet sektörle-
rini ve birçok küçük büyük işletmenin varlığını sürdürme-
sini ya durdurdu ya da çok sınırlı hale getirdi. Ülkemizde
ekonominin motoru olan birçok sektörde gelirler neredey-
se sıfırlandı. Sağlık turizmi dahil tüm turizm sektörü, inşaat
sektörü, enerji sektörü, beyaz eşya dahil yapı malzemeleri
sektörü, otomobil sektörü, tarım sektörü ve bunun gibi landırdığımız birçok küçük ve orta büyüklükteki işletme ise
birçok sektör ile bu sektörlere bağlı yan sektörler, hizmet gelir olmadan personel hariç olan diğer sabit giderlerini
sektörü, servis sektörü bu sınırlamalar veya yasaklardan (kira, stopaj, vergi gibi) bile bu süreçte ödeyemeyecek du-
olumsuz etkilendiler. Dünyadaki benzer durum nedeniy- rumdadır. Aslında ekonominin işleyen gücü ve piyasaların
le ihracat potansiyeli de çok sınırlı hale geldi. İhracat ve iç canlılığını sağlayan Kobilerin birçoğu bu süreçte faaliyetle-
pazarda talep düşmesi, yüksek stoklar ve pazardaki fiyat rine son vermek zorunda kalabilecektir.
dengesizlikleri, şirketlerin en büyük sorunu olmaya devam 2. Diğer büyük sorun işletmelerin nakit akışının bozulacak
edecektir. Pandeminin kontrol altına alınmasına aylar var, olmasıdır. Nakit akışı bozulan bir işletmenin ya öz serma-
bu olumsuz etki aylarca devam edecektir. Pandemi kontrol yesini artırması, ya da kredi kullanması gerekecektir ki her
altına alınsa bile, bu sektörlerin birçoğunun toparlanması, ikisi de hem riskli, hem de maliyetlidir. Önümüzdeki aydan
talebin oluşması ve finansal açıdan devamlılığı gibi neden- itibaren piyasalarda ödemelerin vadesinde yapılmasını
lerle lokomotif sektörlerin, bu yıl ülke ekonomisine katkıda beklemek gerçeğe aykırılık demektir. Zamanında öden-
bulunması çok zor olacaktır. meyen alacaklar ya vade farkı bile alamadan aylarca sonra
anaparayı alarak mutlu olacağınız bir hale gelecek; ya da
ÜÇ TEMEL SORUN YAŞANACAK maalesef tahsil edilemeyen bir alacak olarak bilançola-
Bu kadar derin ve uzun bir süreçte aktif olmayan işletme- ra yansıyacaktır. İşletmelerin bu durumda öncelikle nakit
ler, talebin ve ihracatız azalmasıyla birlikte üç temel sorun akışlarını dengelemeye, stok yönetimine ve karlılığa odak-
yaşayacaklardır: lanmaları gerekecektir.
1. Sabit giderlerin aşırı yüksekliği. Gelir az, masraflar yük- 3. Uzun bir Pandemi döneminin piyasalara muhtemel
sek ve bilançodaki zararın getireceği yük fazla olacaktır. olumsuz bir etkisi de döviz kurlarındaki artışlar veya oy-
İşletmeler de sabit giderlerin oranı, her zaman değişken namalar olacaktır. Döviz kurlarındaki oynaklık hammad-
giderlerden çok fazladır. Özellikle büyük cirolu işletme- de fiyatından, lojistik fiyatına; enerji fiyatlarından, üretim
lerde sabit giderlerin fazlalığı ve krizle birlikte talebin ve maliyetine kadar birçok konuda işlemeleri olumsuz etkile-
ihracatın azalmasıyla oluşacak gelir düşüklüğü acil önlem yecektir. İthal ürünlerde veya ürün maliyetinin yüzde 60’ı
almayı gerektirir. Çünkü sabit giderler işletmeler için sade- ithal malzemeye bağlı üretimlerde, kur artışlarındaki ma-
ce mevcut yıl için sorun değildir. Eğer gelecek yıl öngörüsü liyet artışı pazardaki rekabet koşullarına göre birçok sek-
de bu yıldan farklı bir tablo oluşturmuyorsa, şirketler asıl törde satış fiyatına yansıtılamayacağı için, ya karsızlık ya da
gelecek yıla sabit giderlerini düşürerek girmeyi hedefleye- pazar kaybı olarak şirketlere zarar verecektir. Bu dönemde
ceklerdir. Sabit giderlerin içerisinde en fazla oransal olarak ürün fiyatlarının rekabette pazarda çok farklı ve değişken
yer alan gider, personel ve personele bağlı giderlerdir (ssk, olması, spotun aşırı artması ve talebin azlığı üreticileri dü-
yemek, sağlık, yan haklar, araç/ yakıt/haberleşme/seyahat şük fiyat baskısı altında tutacaktır. Buna ilave olarak satış
giderleri gibi). Bu nedenle şirketlerin küçülme ve eleman baskısı ile satış kanallarına yüklenen ana firmalar, hem pa-
eksiltmeye gitmeleri kaçınılmaz olacaktır. KOBİ olarak ad- zarda spotun oluşmasına hem de uzun vadeler vererek bir