Page 60 - st-proses-otomasyonu-2019-subat
P. 60

makale

        KAPAK

        İki zaman periodunun ortalama değeri alındığında, ttoplam   Tablo 4: Sızıntıların sayısını etkileyen parametreler
        şu şekilde hesaplanır:
                                                                PARAMETRELER       SIZINTI SAYISI ÜZERINDEKI ETKILER
          t    + t    t   + t
        t=  1. max  2. max  =  mon  rep                                       Küçük çaplı gri dökme demir boruların, heyelan ve
            2            2                                     Çap            trafik dolayısı ile yüklere karşı daha savunmasız olduğu
         2) t için doğrulanmış uzman tahminleri                               düşünülmektedir.
        GRDF / ENGIE, kaçakların onarılana kadar sürekli                      Taramada tespit edilen sızıntı sayısı, şebekede mevcut
        büyüdüğü varsayımına dayanarak t = 8,760 h  keşfi ile   Malzeme / Teknoloji  olan malzemelere bağlıdır. Plastik boru hatları çelik boru
        tespit edilen toplam sızıntı zamanını ve bir sızıntı vakasının        hatlarından önemli ölçüde daha az sızıntıya işaret etmektedir.
        rapor edilmeden bir yıldan fazla süre kalamayacağın                   Büyük fraksiyonları olan kil ve balçık, tuz ya da demir içeren
        varsaymaktadır.                                        Toprak         topraklar, büyük kum fraksiyonları olan topraklardan daha
        Raporun oluşturulduğu dönemde sızıntıların sürekli                    agresiftir ve daha fazla sayıda kaçaklara neden olur.
        büyüdüğü yönünde bilimsel bir araştırmanın olup olmadığı   Yaş / Bakım Durumu  Daha yeni ve bakımlı şebekeler / tesisler eskilerine nazaran
        bilinmemektedir. Bununla birlikte, bu olası kabul edilir. Bu          daha az sayıda kaçak yapar.
        fenomeni ve belirli boru hattı materyalleri ile olan ilişkisini   Boru Hattı Basıncı  Boru basıncı arttıkça kilometre başına sızıntı sayısı azalır .
        veya sızıntı nedenlerini değerlendirmek için araştırma   Birleşim Yerlerine
        yapılması gereklidir.                                  Müdahale       Birleşim yerlerine müdahale edildiğinde sızıntı sayısı azalır .
                                                                              Artan frekans veya trafik yoğunluğu, daha fazla sayıda
        Sızıntıların Sayısı                                    Lokasyon       kaçaklara yol açabilir.
        Emisyon oranı qV ve gaz kaçağı t süresi, kaçak sayısı
        (mutlak veya km başına) n ile çarpılmalıdır. Farklı kaçak   emisyon tahmini de oldukça kolaydır, çünkü sadece dağıtım
        kategorileri (örneğin düşük basınçlı plastik boru hatlarında   şirketi  tarafından tam olarak bilinen parametreler dikkate
        sızıntılar), farklı qV ve t değerleri dikkate alınarak ve   alınmaktadır. Bununla birlikte, olay tabanlı yaklaşımlar için
        kategorinin ilgili kaçak sayısıyla çarpılarak tanımlanabilir.  veri toplama zaman alıcı olabilmektedir.
        İzlemenin nerede yapıldığı ve yılda şebekenin kaç     Diğer emisyon türleri için (örn. tarama ile tespit edilen
        kilometresinde tarama çalışması yapıldığına bağlı olarak,   sızıntılar) tahmin yapmak zordur. Temel olarak,
        bir yıl içinde tespit edilen sızıntı sayısında önemli oranda   emisyonlar belirli bir zaman dilimi içinde kaçan gaz
        farklılıklar olabilir ve bunu da yetkililere, kamuya vb.   miktarını tanımlayarak ve gaz kaçağı süresini ve her
        açıklamak zordur. Bu nedenle, emisyon raporlama       yıl tarama ile tespit edilen sızıntı sayısını belirleyerek
        döneminde kaçak sayısına ilişkin olarak birkaç yılın
        ortalamasını almak faydalı olabilir ancak zorunlu değildir.  tahmin edilebilmektedir. Sızıntıların sayısı dağıtım şirketi
                                                              tarafından bilinmektedir. Emisyon oranları bilinmemektedir
        Şayet ortalama alınacaksa bu takip dönemi veya takip
        döneminin katlarına uygun olarak yapılmalıdır. Yani,   ve bunların belirlenmesi için farklı yaklaşımlar mevcuttur.
        takip her dört yılda bir yapılırsa, ortalama dört yıl   Bir yandan, emisyon oranları doğrudan ölçümlerle
        veya sekiz yıl için tanımlanmalıdır. Eğer takip her beş   belirlenebilmektedir. Öte yandan, toprak katsayılarını
        yılda bir yapılırsa, ortalama 5 yıl veya 10 yıl vb. şekilde   belirlemek ve sızıntı büyüklüğü ve boru hattı basıncı
        tanımlanmalıdır. Bu bizi şu sonuca götürür: takip süresinin,   yardımı ile emisyon oranlarını hesaplamak mümkündür.
        basınç seviyelerine, malzemelere, önceki yılların kaçak   Her iki yaklaşımın avantajları ve dezavantajları vardır. Bir
        frekanslarına, lokasyonlara (sanayi bölgesi veya ticari alan)   sızıntının başlangıcı ve saptanması arasındaki kesin süre
        vb. bağlı olabilmesi nedeniyle, farklı zaman tercihlerinin   bilinmediği için, tarama ile tespit edilen sızıntılar için gaz
        hesaba katılması gerekli olabilir. Takip dönemleriyle ilgili   kaçağı süresinin belirlenmesinde diğer zorluklar ortaya
        herhangi bir veri mevcut değilse, ortalama beş yıl için   çıkmaktadır.
        tanımlanmalıdır.                                      Siyasi, idari ve kamu paydaşları için kamuoyu
        Daha düşük sayıda kaçağa ve dolayısı ile doğası gereği daha   tartışmalarında metan emisyonları giderek daha anlamlı
        düşük emisyonlara sebebiyet verecek borulama, boru hattı   hale gelmektedir ve gazın geleceği üzerinde önemli
        değişimi veya ek yerlerine müdahale gibi emisyon düşürücü   (ekonomik) bir etkisi olabilmektedir (aynı zamanda AB
        tedbirlerin alınması için emisyon raporlamaya yönelik   Emisyon Ticaret Planında da yer alabilir).
        sızıntı sayısını düzenli olarak güncellemek önemlidir.  Emisyon tahminine yönelik farklı yaklaşımlar/metodlar,
        Emisyon raporlaması bakımından rapor edilen sızıntı   ülkelerdeki metan emisyonlarının doğru/tutarlı olarak
        sayısını açıklamak yararlı olabilir. Tablo 4, etkide bulunan   tespit edilmesinde zorluklara neden olmakta ve gaz
        bazı parametreleri özetlemektedir.                    endüstrisini zor duruma sokmaktadır.
                                                              Bu sebeplerle Avrupa ülkeleri çıkardıkları yasalar ve
        4. Sonuç, Öneriler ve Genel Bakış                     uygulamalar ile bu konuyu standart hale getirmek için
        Bazı emisyon türleri için (örn. Nüfuz), yüksek çaba sarf   çalışmalarına devam etmektedir. Bursagaz Şehiriçi
        etmeden doğru bir emisyon tahmini mümkündür ve        Doğal Gaz Dağıtım A.Ş. olarak Avrupa’daki gaz dağıtım
        mevcut en iyi yöntem, Avrupa’daki birçok ülke tarafından   şirketlerinin faaliyetleri yakından takip edilerek özellikle
        hali hazırda uygulanmaktadır. Operasyonel emisyonlar   çevreye duyduğumuz hassasiyet çerçevesinde bu tür
        için (örn, boru hattı bakımı sırasında tahliye), doğru bir   projelerde yer alamaya devam edeceğiz.


        56  ST Proses Otomasyonu Şubat 2019
   55   56   57   58   59   60   61   62   63   64   65