Page 60 - st-proses-otomasyonu-2019-subat
P. 60
makale
KAPAK
İki zaman periodunun ortalama değeri alındığında, ttoplam Tablo 4: Sızıntıların sayısını etkileyen parametreler
şu şekilde hesaplanır:
PARAMETRELER SIZINTI SAYISI ÜZERINDEKI ETKILER
t + t t + t
t= 1. max 2. max = mon rep Küçük çaplı gri dökme demir boruların, heyelan ve
2 2 Çap trafik dolayısı ile yüklere karşı daha savunmasız olduğu
2) t için doğrulanmış uzman tahminleri düşünülmektedir.
GRDF / ENGIE, kaçakların onarılana kadar sürekli Taramada tespit edilen sızıntı sayısı, şebekede mevcut
büyüdüğü varsayımına dayanarak t = 8,760 h keşfi ile Malzeme / Teknoloji olan malzemelere bağlıdır. Plastik boru hatları çelik boru
tespit edilen toplam sızıntı zamanını ve bir sızıntı vakasının hatlarından önemli ölçüde daha az sızıntıya işaret etmektedir.
rapor edilmeden bir yıldan fazla süre kalamayacağın Büyük fraksiyonları olan kil ve balçık, tuz ya da demir içeren
varsaymaktadır. Toprak topraklar, büyük kum fraksiyonları olan topraklardan daha
Raporun oluşturulduğu dönemde sızıntıların sürekli agresiftir ve daha fazla sayıda kaçaklara neden olur.
büyüdüğü yönünde bilimsel bir araştırmanın olup olmadığı Yaş / Bakım Durumu Daha yeni ve bakımlı şebekeler / tesisler eskilerine nazaran
bilinmemektedir. Bununla birlikte, bu olası kabul edilir. Bu daha az sayıda kaçak yapar.
fenomeni ve belirli boru hattı materyalleri ile olan ilişkisini Boru Hattı Basıncı Boru basıncı arttıkça kilometre başına sızıntı sayısı azalır .
veya sızıntı nedenlerini değerlendirmek için araştırma Birleşim Yerlerine
yapılması gereklidir. Müdahale Birleşim yerlerine müdahale edildiğinde sızıntı sayısı azalır .
Artan frekans veya trafik yoğunluğu, daha fazla sayıda
Sızıntıların Sayısı Lokasyon kaçaklara yol açabilir.
Emisyon oranı qV ve gaz kaçağı t süresi, kaçak sayısı
(mutlak veya km başına) n ile çarpılmalıdır. Farklı kaçak emisyon tahmini de oldukça kolaydır, çünkü sadece dağıtım
kategorileri (örneğin düşük basınçlı plastik boru hatlarında şirketi tarafından tam olarak bilinen parametreler dikkate
sızıntılar), farklı qV ve t değerleri dikkate alınarak ve alınmaktadır. Bununla birlikte, olay tabanlı yaklaşımlar için
kategorinin ilgili kaçak sayısıyla çarpılarak tanımlanabilir. veri toplama zaman alıcı olabilmektedir.
İzlemenin nerede yapıldığı ve yılda şebekenin kaç Diğer emisyon türleri için (örn. tarama ile tespit edilen
kilometresinde tarama çalışması yapıldığına bağlı olarak, sızıntılar) tahmin yapmak zordur. Temel olarak,
bir yıl içinde tespit edilen sızıntı sayısında önemli oranda emisyonlar belirli bir zaman dilimi içinde kaçan gaz
farklılıklar olabilir ve bunu da yetkililere, kamuya vb. miktarını tanımlayarak ve gaz kaçağı süresini ve her
açıklamak zordur. Bu nedenle, emisyon raporlama yıl tarama ile tespit edilen sızıntı sayısını belirleyerek
döneminde kaçak sayısına ilişkin olarak birkaç yılın
ortalamasını almak faydalı olabilir ancak zorunlu değildir. tahmin edilebilmektedir. Sızıntıların sayısı dağıtım şirketi
tarafından bilinmektedir. Emisyon oranları bilinmemektedir
Şayet ortalama alınacaksa bu takip dönemi veya takip
döneminin katlarına uygun olarak yapılmalıdır. Yani, ve bunların belirlenmesi için farklı yaklaşımlar mevcuttur.
takip her dört yılda bir yapılırsa, ortalama dört yıl Bir yandan, emisyon oranları doğrudan ölçümlerle
veya sekiz yıl için tanımlanmalıdır. Eğer takip her beş belirlenebilmektedir. Öte yandan, toprak katsayılarını
yılda bir yapılırsa, ortalama 5 yıl veya 10 yıl vb. şekilde belirlemek ve sızıntı büyüklüğü ve boru hattı basıncı
tanımlanmalıdır. Bu bizi şu sonuca götürür: takip süresinin, yardımı ile emisyon oranlarını hesaplamak mümkündür.
basınç seviyelerine, malzemelere, önceki yılların kaçak Her iki yaklaşımın avantajları ve dezavantajları vardır. Bir
frekanslarına, lokasyonlara (sanayi bölgesi veya ticari alan) sızıntının başlangıcı ve saptanması arasındaki kesin süre
vb. bağlı olabilmesi nedeniyle, farklı zaman tercihlerinin bilinmediği için, tarama ile tespit edilen sızıntılar için gaz
hesaba katılması gerekli olabilir. Takip dönemleriyle ilgili kaçağı süresinin belirlenmesinde diğer zorluklar ortaya
herhangi bir veri mevcut değilse, ortalama beş yıl için çıkmaktadır.
tanımlanmalıdır. Siyasi, idari ve kamu paydaşları için kamuoyu
Daha düşük sayıda kaçağa ve dolayısı ile doğası gereği daha tartışmalarında metan emisyonları giderek daha anlamlı
düşük emisyonlara sebebiyet verecek borulama, boru hattı hale gelmektedir ve gazın geleceği üzerinde önemli
değişimi veya ek yerlerine müdahale gibi emisyon düşürücü (ekonomik) bir etkisi olabilmektedir (aynı zamanda AB
tedbirlerin alınması için emisyon raporlamaya yönelik Emisyon Ticaret Planında da yer alabilir).
sızıntı sayısını düzenli olarak güncellemek önemlidir. Emisyon tahminine yönelik farklı yaklaşımlar/metodlar,
Emisyon raporlaması bakımından rapor edilen sızıntı ülkelerdeki metan emisyonlarının doğru/tutarlı olarak
sayısını açıklamak yararlı olabilir. Tablo 4, etkide bulunan tespit edilmesinde zorluklara neden olmakta ve gaz
bazı parametreleri özetlemektedir. endüstrisini zor duruma sokmaktadır.
Bu sebeplerle Avrupa ülkeleri çıkardıkları yasalar ve
4. Sonuç, Öneriler ve Genel Bakış uygulamalar ile bu konuyu standart hale getirmek için
Bazı emisyon türleri için (örn. Nüfuz), yüksek çaba sarf çalışmalarına devam etmektedir. Bursagaz Şehiriçi
etmeden doğru bir emisyon tahmini mümkündür ve Doğal Gaz Dağıtım A.Ş. olarak Avrupa’daki gaz dağıtım
mevcut en iyi yöntem, Avrupa’daki birçok ülke tarafından şirketlerinin faaliyetleri yakından takip edilerek özellikle
hali hazırda uygulanmaktadır. Operasyonel emisyonlar çevreye duyduğumuz hassasiyet çerçevesinde bu tür
için (örn, boru hattı bakımı sırasında tahliye), doğru bir projelerde yer alamaya devam edeceğiz.
56 ST Proses Otomasyonu Şubat 2019