Page 57 - st-proses-otomasyonu-2019-subat
P. 57
makale
KAPAK
Tablo2: Kategoriler Tarafından Kapsanan Emisyon ve Emisyon Referans koşulları farklı ülkelere ve bazı sanayilere göre
Türleri Kategorileri değişebilmektedir. EN ISO 13443:2005, doğal gaz için
standart referans koşullarının 288.15 K ve 101.325 kPa
olmasını önermektedir. Bu raporda, ülkeye özgü referans
ASIL EMISYONLAR OLAY EMISYONLARI OPERASYONEL
EMISYONLAR koşullarının kullanımını sağlamak adına aşağıdaki formül
uygulanmıştır:
V(T,p)= …m 3
Aşağıdaki bölümlerde yer alan denklemler genellikle
basınç verilerini de kapsamaktadır. İşlem basıncı (=sistemin
Olaylardan/kazalardan atmosfer üstü basıncı), atmosfer basıncı ve mutlak basınç
Tespit edilen küçük meydana gelen (örn: toprak Devreye alma, yenileme
delikler veya çatlaklardan kayması veya üçüncü taraf veya devre dışı bırakma (=atmosfer üstü basınç artı atmosfer basıncı) arasında
kaynaklanan veya tüm farklılıklar bulunmaktadır. Aşağıdaki formül bunlar
teknik sızıntılardan ve zararı ile meydana gelip sırasında tahliye veya arasındaki ilişkiyi tanımlar.
boşaltım nedeniyle
üçüncü taraf veya personel
geçirimlerden ileri gelen tarafından rapor edilen) meydana gelen emisyonlar. p_abs =p_int+p_atm
emisyonlar.
emisyonlar.
Burada;
pabs Mutlak basınç
Şekil 1 emisyon tahmininde ele alınması gereken pint Çalışma basıncı
emisyon kaynaklarına ilişkin genel bir özet vermektedir. patm Atmosfer basıncı
Temel olarak ana hatların, servis hatlarının ve tesislerin
emisyonları göz önüne alınmalıdır. Emisyon tahmininde 3.1. Emisyon Faktörleri Tesbiti
sızıntıların veya olayların nasıl farkına varıldığı büyük Pek çok farklı unsur için (örn: ana hatlar, servis hatları veya
önem arz etmektedir çünkü bu durum gaz kaçağının süresi basınç regülasyon istasyonu gibi tesisler) veya tekil olaylar
gösterir. için (örn: boru hattı sızıntıları, boru hattı veya tesis bakım
çalışmaları vb.) emisyon faktörleri (EF) belirlenebilmektedir.
Ayrıca malzemeler, basınç seviyeleri (yer altı ve yer üstü),
çap vb. gibi ayrımlar da yapılabilmektedir. İlaveten, EF boru
hattının uzunluğuna (km başına EF) veya tekil bir olaya
ilişkin olarak da belirlenebilmektedir.
Km başına EF (3.3)denklemi ile belirlenmektedir.
EF=q ∙t∙n
v
Burada;
m 3
EF Emisyon faktörü [ ],
km∙yr
m 3
q Emisyon oranı (ör. sızıntı başına) [ ],
teak∙h
v
Şekil 1: Gaz Dağıtım Şebekesindeki Metan Emisyou Kaynakları t Gaz kaçağı süresi [h],
İncelemesi n Sayıdır (örn. her yıl km başına olan sızıntılar), [ ].
leaks
km∙yr
Denklemde yer alan sızıntı sayıları etkinlik verileri ile
3. TEMEL BİLGİ gösterildiği için bu durum her durumda emisyon faktörü
Emisyonlar genellikle aşağıdaki denklem ile tahmin edilir. için gerekli değildir.
Belirli bir gaz dağıtım şirketi veya operatör için belirlenen
E=EF∙AD EF sayısı uygun veri tabanının olmasına bağlıdır. Her bir
kaçak veya olay için mevcut gaz kaçağı emisyon oranları
Burada; veya süreleri bulunuyor ise EF bu sızıntı/olayların her
m 3
E Yıllık emisyon miktarı [ ] biri için belirlenebilir. Böyle detaylı bir veri tabanı mevcut
yr
m 3
m 3
EF Emisyon faktörü [ ] veya [ ] değilse veya pek çok veri arasında bir ayrım yapılmamışsa,
km
no
no
no
AD Aktivite (olay sayısı) [ ] veya [ ] daha az EF belirlenebilir ve genel varsayımların yapılması
yr
km yr
Emisyonlar kütle birimi veya hacim birimi olarak verilebilir. gerekmektedir. Bununla birlikte, daha ayrıntılı bir emisyon
Bu raporda hacim birimler tercih edilmiştir. Birim tahmini genellikle daha düşük toplam emisyonlar çıkmasına
olarak m ‘ün ele alınması durumunda, referans koşulları neden olur çünkü geleneksel genellemelerden kaçınılmış
3
verilmelidir. Standart koşulları nitelemek adına, EN ISO olur.
13443:2005 en iyi uygulamaların referans koşullarını birim Farklı emisyon kategorileri için farklı EF ler
olarak değil sembol olarak dâhil etmesi gerektiğini ifade belirlenebilmektedir. Emisyon oranı ve gaz kaçağı süresi için
etmekte ve aşağıdaki formülü önermektedir. gereken özel gereksinimler 3 bölümde verilmiştir.
V(273.15 K,101.325 kPa)= …m 3
ST Proses Otomasyonu Şubat 2019 53