Page 57 - st-proses-otomasyonu-2019-subat
P. 57

makale

                                                                                                    KAPAK

        Tablo2: Kategoriler Tarafından Kapsanan Emisyon ve Emisyon   Referans koşulları farklı ülkelere ve bazı sanayilere göre
        Türleri Kategorileri                                  değişebilmektedir. EN ISO 13443:2005, doğal gaz için
                                                              standart referans koşullarının 288.15 K ve 101.325 kPa
                                                              olmasını önermektedir. Bu raporda, ülkeye özgü referans
           ASIL EMISYONLAR  OLAY EMISYONLARI  OPERASYONEL
                                              EMISYONLAR      koşullarının kullanımını sağlamak adına aşağıdaki formül
                                                              uygulanmıştır:
                                                              V(T,p)= …m 3

                                                              Aşağıdaki bölümlerde yer alan denklemler genellikle
                                                              basınç verilerini de kapsamaktadır. İşlem basıncı (=sistemin
                          Olaylardan/kazalardan               atmosfer üstü basıncı), atmosfer basıncı ve mutlak basınç
         Tespit edilen küçük   meydana gelen (örn: toprak  Devreye alma, yenileme
         delikler veya çatlaklardan   kayması veya üçüncü taraf   veya devre dışı bırakma   (=atmosfer üstü basınç artı atmosfer basıncı) arasında
         kaynaklanan veya tüm                                 farklılıklar bulunmaktadır.  Aşağıdaki formül bunlar
         teknik sızıntılardan ve   zararı ile meydana gelip   sırasında tahliye veya   arasındaki ilişkiyi tanımlar.
                                           boşaltım nedeniyle
                          üçüncü taraf veya personel
         geçirimlerden ileri gelen   tarafından rapor edilen)   meydana gelen emisyonlar.      p_abs  =p_int+p_atm
         emisyonlar.
                          emisyonlar.
                                                              Burada;
                                                                 pabs   Mutlak basınç
        Şekil 1 emisyon tahmininde ele alınması gereken          pint  Çalışma basıncı
        emisyon kaynaklarına ilişkin genel bir özet vermektedir.      patm  Atmosfer basıncı
        Temel olarak ana hatların, servis hatlarının ve tesislerin
        emisyonları göz önüne alınmalıdır. Emisyon tahmininde    3.1. Emisyon Faktörleri Tesbiti
        sızıntıların veya olayların nasıl farkına varıldığı büyük   Pek çok farklı unsur için (örn: ana hatlar, servis hatları veya
        önem arz etmektedir çünkü bu durum gaz kaçağının süresi   basınç regülasyon istasyonu gibi tesisler) veya tekil olaylar
        gösterir.                                             için (örn: boru hattı sızıntıları, boru hattı veya tesis bakım
                                                              çalışmaları vb.) emisyon faktörleri (EF) belirlenebilmektedir.
                                                              Ayrıca malzemeler, basınç seviyeleri (yer altı ve yer üstü),
                                                              çap vb. gibi ayrımlar da yapılabilmektedir. İlaveten, EF boru
                                                              hattının uzunluğuna (km başına EF) veya tekil bir olaya
                                                              ilişkin olarak da belirlenebilmektedir.
                                                              Km başına EF (3.3)denklemi ile belirlenmektedir.
                                                              EF=q ∙t∙n
                                                                  v
                                                              Burada;
                                                                                    m 3
                                                              EF     Emisyon faktörü [   ],
                                                                                    km∙yr
                                                                                                  m 3
                                                              q      Emisyon oranı (ör. sızıntı başına) [   ],
                                                                                                  teak∙h
                                                               v
        Şekil 1: Gaz Dağıtım Şebekesindeki Metan Emisyou Kaynakları   t   Gaz kaçağı süresi [h],
        İncelemesi                                            n      Sayıdır (örn. her yıl km başına olan sızıntılar), [   ].
                                                                                                             leaks
                                                                                                             km∙yr
                                                              Denklemde yer alan  sızıntı sayıları etkinlik verileri ile
        3. TEMEL BİLGİ                                        gösterildiği için bu durum her durumda emisyon faktörü
        Emisyonlar genellikle aşağıdaki denklem ile tahmin edilir.  için gerekli değildir.
                                                              Belirli bir gaz dağıtım şirketi veya operatör için belirlenen
        E=EF∙AD                                               EF sayısı uygun veri tabanının olmasına bağlıdır. Her bir
                                                              kaçak veya olay için mevcut gaz kaçağı emisyon oranları
        Burada;                                               veya süreleri bulunuyor ise EF bu sızıntı/olayların her
                                   m 3
        E      Yıllık emisyon miktarı [   ]                   biri için belirlenebilir. Böyle detaylı bir veri tabanı mevcut
                                   yr
                              m 3
                                      m 3
        EF     Emisyon faktörü [   ] veya [   ]               değilse veya pek çok veri arasında bir ayrım yapılmamışsa,
                                      km
                              no
                                          no
                                  no
        AD     Aktivite (olay sayısı) [   ] veya  [   ]       daha az EF belirlenebilir ve genel varsayımların yapılması
                                          yr
                                  km yr
        Emisyonlar kütle birimi veya hacim birimi olarak verilebilir.   gerekmektedir. Bununla birlikte, daha ayrıntılı bir emisyon
        Bu raporda hacim birimler tercih edilmiştir. Birim    tahmini genellikle daha düşük toplam emisyonlar çıkmasına
        olarak m ‘ün ele alınması durumunda, referans koşulları   neden olur çünkü geleneksel genellemelerden kaçınılmış
                3
        verilmelidir. Standart koşulları nitelemek adına, EN ISO   olur.
        13443:2005 en iyi uygulamaların referans koşullarını birim   Farklı emisyon kategorileri için farklı EF ler
        olarak değil sembol olarak dâhil etmesi gerektiğini ifade   belirlenebilmektedir. Emisyon oranı ve gaz kaçağı süresi için
        etmekte ve aşağıdaki formülü önermektedir.            gereken özel gereksinimler 3 bölümde verilmiştir.
        V(273.15 K,101.325 kPa)= …m 3
                                                                                    ST Proses Otomasyonu Şubat 2019  53
   52   53   54   55   56   57   58   59   60   61   62