Page 58 - st-proses-otomasyonu-2019-subat

makale

KAPAK

Formülde yer alan emisyon oranı için;
Tablo 3:EF ve ilişkili AD Tesbiti için Örnekler
Dolaylı ve doğrudan yaklaşımlar mevcuttur.
Dolaylı yaklaşımlar belirli bir sızıntının
EF IÇIN ÖRNEKLER AD IÇIN ÖRNEKLER emisyon oranını doğrudan ölçmeyerek ikincil
miktarları hesaba alır. Örneğin, basınç değişim
m 3 m 3 Mutlak sızıntı sayısı leaks yönteminde, bir kontrol bölümündeki (örn: iki
EF=q ∙t EF=0.1 ∙ 2h = 0.2 AD=100
v leak∙h leak (örn 100 sızıntı) yr vana istasyonu arasındaki boru hattı bölümü)
leaks
m
3
EF=q ∙t EF=0.1 ∙ 2h = 0.2 m 3 km başına sızıntıların sayısı AD1=0.01 km∙yr emisyon oranı yerine boru hattındaki işlem
v leak∙h leak (örn. 0.01 sızıntı/km) AD2=10,000 km basıncını belirli bir zaman aralığında sabit
tutmak için gerekli olan akış hızı hesaplanır.
3.1.2. Etkinlik Verisinin Belirlenmesi Kontrol bölümü, asıl emisyonlara yönelik pek
Genellikle Etkinlik Verisi (Activity Data AD ) ilgili EF’ye çok sızıntı noktasını kapsayabilir. Bir diğer dolaylı yaklaşım
uygun olması gerekmektedir. EF’nin yukarıdaki denklem ise basınç düşüş yöntemidir. Bu yöntemde ikincil miktar
ile belirlenmesi halinde ilgili etkinlik raporu ya yıllık sızıntı belirli bir zaman aralığında bir boru hattı bölümünde
sayısı (mutlak veya km başına) ya olaylar ya da durumlar meydana gelen basınç kaybıdır. Dolaylı yöntemlerin en
olabilir (Tablo 3). Farklı malzemelere, basınç seviyelerine vb. önemli dezavantajı ise sızıntı sayılarının emisyon oranına
göre EF ayrımı yapılması da ayrıca mümkündür. dahil edilmesidir. Bu durum emisyon oranı biriminde
görülebilir. Doğrudan yaklaşımlar her bir sızıntı başına
3.1.3. Metan Emisyonları ve diğer Emisyonların Tesbiti (birim [ ] ) emisyon oranını belirler ve emisyon
m 3
Sızıntı h
Her yıl için emisyonlar mevcut veriye dayanarak denklem oranının sızıntı sayısı ile çarpımı sonucu hesaplanırken,
(3.5) veya (3.6) ile hesaplanabilir. dolaylı yaklaşımlar bir emisyon oranını sızıntı sayısı ile
E=EF∙AD değil, pek çok sızıntıyı içine alan ve yalnızca boru hattı
E=EF∙AD ∙AD uzunluğu ile çarpılan bir bölüm (birim [ ] için belirler.
m 3
1 2 kmh
Sızıntı sayısının azalması durumunda, sızıntı tarama
Burada; verisine ilişkin bir referans bulunmadığından bu durum
m 3
E Yıllık emisyon miktarı [ ], yeni ölçümler yapmadan ortaya konamaz. Bu da, sürekli bir
yr
m 3
m 3
EF Emisyon faktörü (sızıntı veya olay başına)[ ] ve [ ], emisyon tahmini yapmak için harcanan çabayı artıracaktır.
event
leak
AD Etkinlik sayısı (örn. her yıl başına olaylar veya sızıntılar, Bu nedenle, rapor doğrudan yaklaşımlar üzerine
vs.), [ ] or [ ], yoğunlaşmaktadır.
leaks
events
yr
yr
AD Her yıl için Km başına sızıntı sayısı [ ], Yapılan pek çok çalışma metan gazını karbon diokside
leak
km∙yr
1
AD Boru hattı km uzunluğu [km].
2 oksitleyen toprak mikroplarının (toprak oksidasyonu)
önemli etkileri bulunduğunu göstermiştir. Toprak
Doğal gaz metan içeriği için de; oksidasyonu nedeniyle sızıntı oranına bağlı olarak metan
E =E ∙x
CH4 NG CH4 emisyonlarının azaltılmasına ilişkin %0 ila 40.3 arası
bir aralık verilmiştir ancak çoğu durumda %3’e kadar
Burada; uygulama yapılır. Bununla birlikte, toprak oksidasyon
E CH4 Her yıl için metan emisyonu [ ], etkisinin emisyon tahmininde kullanılması güçlükleri de
m3CH4
yr
E Her yıl doğal gaz emisyonu [ ], beraberinde getirmektedir, zira bu süreç toprağın türü,
m 3 NG
yr
NG
x Doğal gaz içerisindeki CH fraksiyonu [-].
CH4 4 toprağın nemi ve toprağın sıcaklığı gibi pek çok etkenden
etkilenmektedir. Bu sebeple, bu etki raporda aktarılan ve
3.2. Ana Hatlardaki Emisyon Tahmini emisyonlar bir miktar fazla tahmin edilmiş olabileceği için
Çok küçük sızıntıların tespit edilebilmesi ve işlem geleneksel bir yaklaşım olan yöntemde kullanılmamıştır.
güvenliğinin sağlanması adına doğal gaz dağıtım Tek bir sızıntının emisyon oranı doğrudan, örneğin
şebekeleri düzenli olarak teftişlerle incelenmektedir. emme yöntemi ile ölçülebilir. Bu durumda, kaçak ilk
Teftiş ile belirlenen sızıntı emisyonları asıl emisyonlar olarak bir gaz detektörü veya optik metan tespiti olan
olarak sınıflandırılmakta veya denklem ile tahmin bir araç ile tespit edilmelidir. Detektör havadaki metan
edilebilmektedir. gazının konsantrasyonunu ölçer. Bu konsantrasyon gerçek
E CH4 =q ∙t∙n∙x CH4 emisyon oranına sadece genel hatları ile bağlıdır. Çünkü
v
E =q ∙t∙n∙l∙x
CH4 v CH4 zemin seviyesinin üzerinde ölçülen konsantrasyon birçok
faktörden etkilenir (örneğin rüzgâr etkileri, sızıntı gazın
Burada; toprağa dağılımı gibi). Dolayısı ile emisyon oranının başka
m 3
E CH4 Tarama sonucu tespit edilen metan emisyonu [ ], bir ölçüm cihazı ile tespit edilmesi gerekir (örn. Bir emiş
yr
m 3
q Sızıntıdan kaynaklı ortalama emisyon oranı[ ], ölçüm cihazı,).Tüm sızıntılar doğrudan ölçüm için uygun
leak∙h
V
t Sızıntının ortalama süresi [h], değildir. Çünkü örnek vermek gerekirse konuma tam olarak
n Her yıl içinde tespit edilen sızıntı sayısı [ ] or [ ], ulaşılamamaktadır veya kritik noktalara (örneğin bina,
leaks
leaks
yr
km∙yr
x CH4 Doğal gazın metan içeriği [-]. bodrumlar) uzaklık, ölçüm prosedürleri için yeterli zamanın
l Boru hattının uzunluğu [km]. olmadığı derhal onarım işlemini gerektirmektedir.
Genelde, bir şebekede meydana gelen tüm sızıntıların
54 ST Proses Otomasyonu Şubat 2019