Page 41 - st-pano-ozel-eki-2017-eylul

sek ısı yayan farklı tipteki cihazların aynı montaj sacına yerleş- kilde yerleştirilmiş harmonik filtre, 1’er
tirilebilmesi için, maksimum dahili sıcaklığın ve nominal akımı adet sigorta cihazı 1’er adet kontaktör
iletmesi için bara kapasitesilerinin gözlemlenebiliyor olması ve ve modül güç kapasitesine bağlı olarak
her bir cihazın beklenen performansına erişiyor olması gerek- değişen adetlerde kondansatörler bu-
mektedir. Beklenmeyen arızaların oluşmaması için, yüksek ısı lunmaktadır.
yayan cihazların yakınında sıcaklık artışlarına karşı hassas olan Belirtilen kurallara uyulmadığı takdirde
cihazları (kontrol ve kumanda cihazları gibi) yerleştirilmemesi kompanzasyon panolarının montajında
gerekmektedir. [5] uyumsuzluklar yaşanması mümkündür.
Cihazların yerleşimi yapılırken üretici tarafından tanımlanmış Örneğin cihazlar arasındaki mesafe-
olan güvenlik sınırları içerisinde kalınması ve cihazların doğru lerin yeterli olmaması durumunda ci-
çalıştıklarından emin olunması gerekmektedir. Burada, iki cihaz hazların kablajının yapılması mümkün
arasındaki mesafenin yeterliliği, cihazın çevredeki diğer bileşen- olmayabilir. Cihazların çevredeki bile-
lere (gövde, plaka, montaj sacı, örtü v.b) minimum mesafesi, ve şenlere olan mesafesi yetersiz olması
enerji altındaki baralara olan minimum mesafesi dikkat edilmesi durumunda cihazın kapıya çarpması
gereken diğer faktörlerdir. IEC 61439-1 standardına göre görsel veya bağlantı yapılacak olan bakırlarla
denetim gerektiren ölçüm cihazlarının yerden 0,2 m ile 2,2 m uyumsuzluk görülebilir. Yapılan kons-
arasındaki bir yüksekliğe yerleştirilmesi gerekmektedir. Burada trüksiyonun harmonik filtre boyutuna,
cihazların tam konumu pano kullanıcısına danışarak belirlenme- Şekil 3. ana baranın bulunduğu yere, pano de-
lidir. [6] 200kVAr kapasiteli rinliğe ve kapasiteye uygun yapılması
kompanzasyon panosu gerekmektedir.

4.SONUÇ
Alçak gerilim reaktif güç kompanzasyonunda günümüzde iş-
letmeler tarafından en çok tercih edilen yöntem merkezi kom-
panzasyon uygulamalarıdır. Yük profiline göre harmonik filtreli
veya filtresiz kompanzasyon, kullanıcı isteklerine yönelik olarak
Şekil 2. uygulanabilmektedir. Yapılacak uygulamaya göre elektriksel bo-
Harmonik #ltre yutlandırma ve tasarım tamamlandıktan sonra mekanik dizayn
bulunan farklı oluşturulmaktadır. Bu aşamada 3 boyutlu tasarım yapılırken ilgili
kapasitelerdeki
kompanzasyon koşullarda karşılaşılabilecek elektriksel, mekanik, termik ve çev-
panolarının resel vurgulara uyumlu olarak tasarım yapılması gerekmektedir.
cihaz dağılım Elektriksel tasarımda doğru cihaz seçimi ve bu seçimler ile oluş-
ve raf yerleşimi
turulacak pano ile kompanzasyon uygulaması yapılacak siste-
3.2.2. 3 Boyutlu Pano Tasarımı min kararlılığı, sistem kayıplarının azaltımı ve hatta bu kayıpların
Kompanzasyon sistemlerinde montaj saclarının yerleşim du- neden olduğu CO emisyonunun azaltımına, dolayısı ile iklim
2
rumları harmonik filtreli ve harmonik filtresiz olmasına göre de- değişiklikliğinin önlenmesine katkı sağlanabilmektedir.
ğişiklik gösterebilir. Örnek olarak, anabara bağlantılı harmonik
filtre bulunmayan ünitelerde maksimum gücün 600 kVAr olarak Kaynaklar
istenmesi durumunda, 3 adet 200 kVAr’lık modül ile tasarım ya- [1] Shunt Power Capacitors Shunt power capacitors of the self-healing
pılabilir. Benzer şekilde toplam gücün 500 kVAr istenmesi du- type for a.c. systems having a rated voltage up to and including 1 000
rumunda ise sistem 5 adet 100 kVAr’lık modüllerden oluşabilir. V – Part 1: General – Performance, testing and rating – Safety require-
Kademelerde harmonik filtre kullanılması durumunda ise filtre ments – Guide for installation and operation, IEC 60831-1, 2014.
[2] H. Kiank and W. Fruth, Planning Guide for Power Distribution Plants,
yerleşimleri de modül tasarımını etkilemektedir. Pano iç yerleşi- Erlangen: Pubilicis, 2011, ch. 12, pp.297-344.
mi yapılırken, kondansatör modülleri ile birlikte kontrol modülleri [3] Shunt capacitors for a.c. power systems having a rated voltage abo-
de ayrı olarak göz önünde bulundurulmalıdır. Kontrol modülü, ve 1 000 V – Part 1: General, IEC 60871-1, 2014.
gerekli soğutma miktarına bağlı olarak fanlı veya fansız olabilir. [4] Coupling capacitors and capacitor dividers – Part 1: General rules,
Sözü edilen ekipmanlar ile yapılacak modüllerin konstrüksiyo- IEC 60358-1, 2012.
nu, pano içerisine kolayca monte edilip çıkarılabilecek şekilde [5] IEC 61439-1 10.2.3.1 Design verification part of Low-voltage swit-
olmalıdır. Bu durum kullanıcı açısından kolaylık sağlayacaktır. [7] chgear and controlgear assemblies
Şekil 3’te örneği gösterilen kompanzasyon pano sistemi 50 [6] IEC 61439-1 8.5.5 Accessibility part of Low-voltage switchgear and
controlgear assemblies
kVAr’lık 2 modül 25 kVAr’lık bir modül ve 75 kVAr’lık bir modül [7] MODL-Construction of Power Factor Correction Units
içermektedir. İçerisinde her bir modülde 1’er adet olacak şe-

ST PANO I EYLÜL 2017 39