Page 46 - st-otomasyon-2024-agustos

YİYECEK - İÇECEK SANAYİ I TEKNİK MAKALE

Gıda eşanjörleri ve yüzey

pürüzsüzlüğünün önemi

Karbon gövdeli eşanjörden farklı olarak ısı transferini hijyenik bir şekilde
gerçekleştiren paslanmaz gövdeli plakalı eşanjörler, bu özelliklerinden dolayı gıda
sektöründe sıklıkla tercih edilir. Ekin Endüstriyel Endüstri Plakalı Eşanjör Satış
Uzmanı Alper Sarp, sundukları gıda eşanjörlerinin avantajlarını paylaştı.

lakalı eşanjörler, farklı sıcaklıklardaki iki akışkanın
birbirine temas etmeden aralarında ısı transferi yapma-
larını sağlayan mekanik cihazlardır. Akışkanlar birbir-
lerinden ısı transferini sağlayan özel desenli plakalar ile
P ayrılırken, bu plakalar üzerinde yer alan contalar saye-
sinde sıvıların birbirine karışması önlenerek eşanjörün sızdırmazlığı
sağlanmış olur. Plakalı eşanjörler; gıda prosesleri, enerji santralleri,
bina ısıtma-soğutma, ısı geri kazanımı, gemi inşa gibi pek çok sek-
törde yaygın bir şekilde yer almakta olup, hijyenik gıda proseslerin-
de aşağıdaki uygulamalarda sıklıkla kullanılmaktadır.

◆ Süt Endüstrisinde, süt ve kremanın ısıtma-soğutma ve pastörize
işlemlerinde, peynir altı suyunun ısıtılması ve soğutulması.
◆ Meyve suyu ısıtma soğutma ve pastörizasyonu.
◆ Bitkisel yağların proses değerlerine göre ısıtılması veya
soğutulması.
◆ Sosların pastörizasyonu.
◆ Yumurta pastörizasyonu.
◆ Gazlı içeceklerin ısıtılması ve soğutulması.
◆ Alkollü içeceklerin pastörizasyonu.
◆ Salamura suyunun ısıtılması ve soğutulması gibi oldukça
fazla alanda kullanımı mevcuttur.
GIDA EŞANJÖRLERİNİN ÖZELLİKLERİ
Karbon gövdeli eşanjörden farklı olarak ısı transferini hijyenik
bir şekilde gerçekleştiren paslanmaz gövdeli plakalı eşanjörler, bu Ekin Endüstriyel Endüstri Plakalı Eşanjör Satış
özelliklerinden dolayı gıda sektöründe sıklıkla tercih edilir ve gıda Uzmanı Alper Sarp
maddesiyle temasa uygun niteliktedir.
Pastörizasyon işleminin en sık kullanıldığı alanlardan birisi olan
süt endüstrisi için komple paslanmaz plakalı eşanjörler oldukça yüksek türbülanslı akış eşanjörün kirlenmesini ve tıkanmasını
önemli bir yere sahiptir. Pastörizasyon eşanjörü olarak da bilinen geciktirir. Plakalar üzerindeki geometrik desen sayesinde sıvının
bu plakalı ısı değiştiriciler, plaka yüzeyindeki özel dokular saye- en uç noktalara kadar ulaşması sağlanarak proses sonrası CIP te-
sinde, sütü plaka yüzeyine homojen bir şekilde dağıtarak etkili ve mizliğinin etkin bir şekilde yapılması ve hijyen gerekliliklerinin
hijyenik ısı transferi sağlamaktadır. yerine getirilmesi hedeflenir. Plakalı eşanjörün gövdesi AISI 304
Pastörizasyon; gıda maddesinin doğal niteliklerine zarar vermeden veya AISI 316 paslanmaz çelikten imal edilebilir. Eşanjör gövdesi
ısıl işlem uygulanması yoluyla patojen mikroorganizmaların ta- üzerinde taşıyıcı çubuklar, sıkıştırma saplamaları, destek ayağı ve
mamen, diğer mikroorganizmaların ise büyük bir bölümünün yok tasarıma göre ara bölmeler bulunur. Gövde üzerindeki tüm giriş-
edilmesini amaçlayan bir metottur. Süt sektörü için örnek vermek çıkış bağlantıları gıda normlarına uygun olup, rakor veya clamp
gerekirse; Bu işlem, sütte bulunan hastalık yapıcı mikroorganiz- bağlantı şeklinde üretimi sağlanmaktadır. Eşanjör gövdesi homo-
maları (patojen) inaktive etmek, starter kültürlerin ortamda daha jenizatör, seperatör gibi ürün belli bir sıcaklık derecesine geldiğin-
kolay ve güvenli bir şekilde gelişmelerini sağlamak, hedeflenen de uygulanacak işlemlerin gerçekleştirilmesi için iki, üç ve üzeri
ürünün (peynir, yoğurt, kaşar vb.) üretimini istenilen doğrultuda sayıda bölmeden oluşacak şekilde dizayn edilebilmektedir.
yönlendirebilmek ve kusurlu üretimi büyük ölçüde önleyebilmek Şekil 1’de akış şeması verilen pastörizatörün çalışma şeklinden
amacıyla yapılır. Eşanjör plakalarının pürüzsüz yüzey tasarımı genel olarak bahsetmek gerekirse; balans tankında bulunan süt,
sayesinde maksimum ısı transferi ile minimum kirlilik sağlanır, besleme pompası ile eşanjöre gönderilerek akışkanın herhangi bir
44 | ST OTOMASYON AĞUSTOS 2024