Page 109 - st-makina-2023-subat

Şekil 1. Kanal ve yataklar, her bir dönüşte sıkıştırılır Şekil 2. Oluklu yatak kanalı.
ve genişler

YATAK AŞINMASI
Mükemmel bir şekilde monte edilmiş ve düzenli ola-
rak bakımları yapılmış olsa dahi yataklarda aşınma
sonucunda arızalar meydana gelecektir. Bu aşınma-
nın sebebi hem yuvarlanan elemanların (küreler ve
tekerlekler) üzerindeki yük hem de şaft döndükçe de-
ğişen kanallardır. Yuvarlanan elemanlar ve kanallar
yükleme alanında sıkıştırılmıştır (Şekil 1) ve buradan
ayrılırken orijinal biçimlerine genişlerler. Bu alterna-
tif baskı yüzeyin altında mikroskobik çatlakların oluş-
masına sebep olur.
Bu çatlaklar daha sonra çatlaklar, pullanmalar ve en
sonunda aşınma (kalıcı hasar) olarak yüzeyde beli-
rirler. Arızaların diğer sebepleri; yetersiz yağlama,
kontaminasyon, yüksek hız ve yük sebebiyle aşırı yük-
lenme ve son olarak da şaft gerilimleridir. Şaft geri-
limleri, boşalım akımının yataktan toprağa geçmesi
sebebiyle motor şaftında elektrik yükü birikmesinden
meydana gelir. Bu, dönen ekipmanlarda aşınmaların

Şekil 4: Yatak bozulması sırasındaki tepe ve
RMS değerleri (üstten alta)

ve kanal yüzeylerinde olukların meydana gelmesine
sebep olur (Şekil 2).

YATAK DURUMU DEĞERLENDİRMESİ
Dönen ekipmanda bir çatlak veya pullanmanın ya-
nından her geçişinde bu, yatak yapısını etkiler ve bir
rezonans (veya bir çınlama) meydana gelir (Şekil 3,
Orta). Bu çınlama, bir çan tokmağının çana vurdu-
ğunda çıkardığı sese benzer. Yatak yapısındaki rezo-
Üstte: Yatak yapısını harekete geçiren etkiler. nansların frekansı 4 kHz ila 20 kHz arasındadır.
Ortada: Diğer makina titreşimlerinin üzerine eklenen Titreşimin tepe değeri, yatak durumuna dair harika
yanıtın yapısı, bir yanıt güçlendirilmiştir. bir ölçüttür: Arıza ne kadar ciddiyse etki ve yanıt da
Altta: Makina titreşimleri filtrelenmiştir. o kadar yüksektir. Ancak bu para- metreyi kullanmak
107
ST MAKİNA ŞUBAT 2023