Page 139 - st-proses-otomasyonu-2017-eylul

proses emniyeti
PROSES ÜRÜN VE SİSTEMLERİ

Emniyet Enstrumalı Sistemlerinin (SIS)
gerekli SIL seviyelerini karşılayarak
“her bir büyük kazanın her türlü
sonucunun meydana gelme frekansının
1x10-4 seviyesine getirdiklerini”
ispatlamak durumanda olacaklar.
Dolayısıyla, mevzuat önünde
uygunsuz duruma düşmemek ve
yaptırımlara maruz kalmamak adına,
kapsam içindeki işletmelerin, eğer
SIL hesaplamalarını yapacak kendi
iç insan kaynakları bulunmuyor ise,
fonksiyonel emniyet konusunda,
donanımı analiz edebilecek ehliyete
sahip uzman profesyonellerden destek
almaları tavsiye edilmektedir.
Emniyetli ve hayırlı çalışmalar dileriz.

Kaynaklar:
Tabloya göre, tehlikeli olayın şiddeti bir SIS, çoğunlukla, sensör, mantık http://www.csb.gov.tr/gm/ced/index.
php?Sayfa=sayfaicerikhtml&IcId=685&detId=687&ustId=685
“Ciddi” olacağı öngörülüyor ise, çözümleyici ve final elemanlardan http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://
tehlikeli olayın meydana gelme oluşmaktadır. Dolayısıyla DC www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/12/20131230m1.
olasılığı “Yüksek” olarak öngörülüyor değerlerini bilmeden, bağlantı htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/
eskiler/2013/12/20131230m1.htm
ise, gerekli SIL değeri SIL 3 olarak mimarilerini bilmeden, sadece http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/
ortaya çıkmaktadır. Ne var ki, bileşenlerin PFD / PFHd değerleri PDF/?uri=CELEX:31996L0082&rid=1
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/
ikinci bir bağımsız koruma katmanı bulunarak, kurulan devrenin PDF/?uri=CELEX:32012L0018&rid=2
uygulandığında (örneğin basınçlı gerçekten gereken SIL seviyesine IEC 61508-4: Functional safety of electrical/electronic/
programmable electronic safety-related systems – Part 4:
kap için SIS’ in yanına, yaylı bir ulaşıp ulaşmadığını söylemek Definitions and abbreviations
basınç emniyet ventili koyulduğunu mümkün değildir. Genel olarak ifade IEC 61511-1: Functional safety – Safety instruemnted
varsayılsın) SIL gerekliliği SIL 3’ ten edilirse, tecrübe ile görülmüştür ki, systems for the process industry sector – Part 1: Framework,
definitions, systems, hardware and software requirements
SIL 2’ ye inmektedir. Türkiye’ deki işletmelerde veya bu IEC 61511-2: Functional safety – Safety instruemnted systems
Bir SIS kanalını oluşturan bileşenlerin işletmeleri destekleyen profesyonel for the process industry sector – Part 2: Guidelines for the
application of IEC 61511-1
PFD / PFHd değerlerini üreticilerden kaynaklarda, proses emniyeti ve IEC 61511-3: Functional safety – Safety instruemnted systems
temin etmek mümkündür. Örneğin gereklilikleri ile ilgili yeterli know- for the process industry sector – Part 3: Guidance for the
determination of the required safety integrity levels
Pilz PSS4000 emniyet PLC’ si how bulunmakla birlikte, proses EN ISO 13849-1: Safety of machinery – Safety related parts of
ana modünün PFHd değeri 10-9 emniyetinin gerektirdiği fonksiyonel control systems – Part 1: General principles for design
mertebesindedir. Bu değer SIL 3 emniyet gereklilikleri ve kurulan
gerekliliklerini karşılamaktadır. Öte SIS devrelerinin SIL seviyelerinin Kısaltmalar:
yandan, yukarıda belirtildiği üzere, hesaplanması ile ilgili çok büyük HAZOP : hazard and operability analysis, tehlike ve
boşluklar bulunmaktadır. Seveso işletilebilirlik analizi
kapsamına giren pekçok işletme PHA : process hazard analysis, proses tehlike analizi,
SIS’ lerinin gerçekten gerekli SIL LOPA : layer of protection analysis, koruma
seviyelerini karşılayıp karşılamadığını katmanları analizi
FTA : fault tree analysis, hata ağacı analizi
bilmemekte, ispatlayamamakta, EUC : equipment under control, kumanda edilen
dokümante edememektedir. ekipman
Makalenin başında da bahsedildiği PFD : probability of failure on demand, talep
üzere, “Büyük Endüstriyel Kazaların anındaki arıza olasılığı
PLC : programmable logic controller,
Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması programlanabilir mantık kontrolör
Hakkında Yönetmelik” 30 Aralık DC: diagnostic coverage, arıza teşhis kabiliyeti
2013 tarihli Resmi Gazete’ de λDD: probability of detected dangerous failures,
yayınlanmış ve pekçok maddesi algılanan tehlikeli arıza olasılığı
λDtotal: probability of total dangerous failures,
yürürlüğe girmiştir. Mümkün olan en toplam tehlikeli arıza olasılığı
yüksek önlem seviyesi gerekliliğini SIS: safety instrumented systems, emniyet
ifade eden 9. Madde, 1 Ocak 2017 enstrumanlı sistemler
itibariyle yürürlüğe girmiş olacaktır. SIF: safety instrumented functions, emniyet
enstrumanlı fonksiyonlar
Bu maddeye göre, yönetmeliğin SIL: safety integrity level, emniyet bütünlük
kapsamında bulunan işletmeler, seviyesi

ST Proses Otomasyonu Eylül 2017 137