Page 99 - st-elektrik-enerji-2017-kasim

yasallarla sistem güçlendirilmelidir.
Topraklama sisteminin güçlü olması
elektronik sistem güvenliğini sağlaya-
cak iç yıldırımlık sistemlerinin etkinliği
ve fiziksel güvenliği sağlayacak dış yıl-
dırımlık sistemlerinin etkinliğiyle doğru-
dan bağlantılıdır.
Eşpotansiyel sistem türbinler arasında
ve türbin çevresinde kesinlikle sağlan-
malıdır böylece ani darbe geçişlerinin
ve atlamaların önüne geçilecektir. Te-
mel topraklamasından çıkarılacaklar fi-
lizler ve yapılması mümkün koruma ve
fonksiyon topraklamaları ile tüm metal
aksamlar ortak bir eşpotansiyel bara
ile yeniden eşitlenmelidir. Ayrıca tesis (Yıldırım darbesinin isabet ettiği bir pano)
içerisinde ve türbin üzerinde de local
eş potansiyel baralar tesis etmek zo-
rundayız. Aksi durumda kuplaj etkileri
sonucunda ani aşırı gerilimler türbine
yönelecektir ve toprak sönümleme gö-
revini hızlı bir şekilde gerçekleştireme-
yecektir. Eşpotansiyel sağlanması ve
darbelerin oluştukları yerlerde sönüm-
lenebilmeleri için bağlantı ve toprakla-
ma noktaları D sınıfı olarak adlandırılan
SPARK GAP parafudrlu bağlantı ekip-
manlarının kullanılması gerekmektedir. (Yıldırım Darbesi Sonucu (Yıldırım Darbesi Sonucu
İç yıldırımlık sistemleri Rüzgar Tür- Fiziksel Hasara Uğramış Rüzgar Türbini) Yıkılan Bir Türbin)
binlerinin sürekliliği açısından hayatı
önem taşımaktadır. Tüm AC ve DC değerinde AC ve DC enerji hatlarında alana indirilmelidir. İzoleli yıldırım iniş
enerji hatları, koaksiyel hatları, data B+C+D ya da B+C sınıfı parafudr sis- iletkeni ile yönlendirilmiş darbenin alın-
hatları alçak gerilim parafudr sistemle- temleri kullanılmalıdır. 400 volt sürekli ması manyetik alan nedeniyle tesis
ri ile koruma altına alınmalıdır. Yıldırım gerilimde 150 kiloamper koruma kapa- elektronik ekipmanlarını koruma altına
ve Şebeke darbelerine karşı kademeli siteli trifaze enerji parafudrları Rüzgar alacak ve yangın riskini ortadan kaldı-
olarak 1/2/3 SINIFI koruyucular siste- santralleri için tasarlanmıştır ve yıldırım racaktır. Aksi durumda istenmeyen so-
me entegre edilmelidir. Aksi durumda darbelerini spark gap teknolojileri sa- nuçlar ortaya çıkacaktır.
nano saniyeler mertebesinde oluşan yesinde kendi içerisinde sönümleyebil- Sonuç olarak yıldırım ve aşırı gerilimle-
darbeler tüm elektronik ekipmanlara mektedir. Ayrıca tüm data, koaksiyel ve re karşı milyonlarca liralık yatırımlar so-
zarar verebilir ve tüm yatırım büyük bir haberleşme hatlarında sistemin türüne nucunda kurulan Rüzgar Santrallerinin
ekonomik darbeyle karşı karşıya kalır. göre uygun parafudrlar bulunabilmek- zarar görmesi yatırımcı ve yüklenici fir-
Ani aşırı gerilimler sigorta ve röleler tir. malar tarafından kesinlikle istenmeye-
tarafından algılanamazlar,çok hızlı dar- Yıldırım türbine yöneldiğinde hız, ısı cek bir durumdur. Ancak bu kaçınılmaz
beler oldukları için ancak surge arres- ve enerji gücü ile birçok açıdan zarar doğa olayı her gün tüm dünyada 8 mil-
ter sistemleri ile algılanabilmektedirler. oluşturabilir. Fiziksel zarar ise tüm te- yon kez gerçekleşmekte, 1milyar volt
Yıldırım darbesi tesis içerisinde her- sis için tehlike oluşturmaktadır. Özel- gerilim oluşturmakta ve 200 kiloamper
hangi bir türbine düşse bile diğer tüm likle yangın sonucu devrilen türbinler gücünde 28000celcius sıcaklık değeri-
santraller bu darbeden etkilenebilirler. zaman içerisinde görünmektedir. Bu ne ulaşabilmektedir. Bu nedenle stan-
2km’lik yarıçap içerisinde tesis risk al- nedenle türbin sistemlerine ince yaka- dartlar ve uzman mühendisler tarafın-
tına girer ve parafudr sistemi yok ise la noktaları dizayn edilmeli ve bu uçlar dan tasarlanacak yıldırımdan korunma
sistem arızalanabilir. eritech (isolated conductor) ile türbin ve topraklama sistemleri yatırımlarımız-
Yıldırımda karşı uygun sürekli voltaj içerisinden izoleli bir şekilde toprak da büyük önem taşımaktadır.

ST ELEKTRİK-ENERJİ I KASIM 2017 97