Page 68 - st-proses-otomasyonu-2024-kasim

proses güvenliği

Herhangi bir metod ile tehlikeli bölge tespiti neticesinde aşağıdaki kategorilerde önlemler önem arz etmektedir.

Toz birikimini önlemek için etkili havalandırma sistemleri kurulmalıdır.
İyi Havalandırma
Sistemleri Lokal toz emişleri, tozun oluştuğu noktada emilmesini ve ortam havasına
karışmasını engeller. Bu sayede toz bulutu oluşumu önlenebilir.
Toz toplama sistemleri ve filtreler, havadaki toz partiküllerini yakalayarak
Toz Toplama ve patlama riskini azaltır. Siklonlar, elektrostatik çöktürücüler (ESP) ve bez
Mühendislik Kontrolleri ve Temel Önlemler
Filtrasyon
filtreler (baghouse) gibi ekipmanlar kullanılabilir.
Toz Sızdırmazlığı ve Ekipman ve tesisatlar toz sızdırmaz hale getirilmelidir. Kapalı sistemler ve
İzolasyon toz sızdırmaz özellikteki ekipmanlar, tozun ortama yayılmasını engeller.
Elektrik ekipmanları ve elektriksel olmayan ekipmanlar, patlamaya karşı
Patlamaya Dayanıklı korumalı (Ex) özellikte olmalıdır. Kablo ve bağlantılar da bu standartlara
Ekipman ve Tesisat uygun seçilmelidir. Bu tesisat kurulumu sonrasında IEC 60079-17
standardına uygun muayene edilmelidir.
Sıcak yüzeyler, kıvılcımlar ve statik elektrik gibi tutuşturucu kaynaklar
Tutuşturucu Kaynakların
Kontrolü minimize edilmelidir. Statik elektriğin birikmesini önlemek için topraklama
ve eş potansiyelleme yöntemleri uygulanmalıdır.

Toz konsantrasyonunu ve potansiyel ateşleme kaynaklarını izleyen sensörler
Otomatik İzleme ve ve alarm sistemleri kurulabilir. Bu sistemler, tehlikeli durumları önceden
Alarm Sistemleri
tespit ederek müdahale imkanı sunar.
Olası bir patlama durumunda etkileri azaltmak için patlama baskılama
Patlama Baskılama ve
Basınç Tahliye Sistemleri sistemleri ve basınç tahliye panelleri kullanılabilir. Bu ekipmanlar,
patlama basıncını kontrol altında tutar ve yapısal hasarı önler.
İşletmelerde düzenli temizlik programları uygulanarak toz birikimi
Düzenli Temizlik ve engellenmelidir. Ekipmanların ve çalışma alanlarının periyodik bakımı,
Bakım
İdari Kontroller ve İş Prosedürleri Risk Değerlendirmesi Toz patlaması riskinin belirlenmesi için düzenli olarak risk değerlendirmeleri
toz kaynaklarının tespitini ve giderilmesini sağlar.

yapılmalıdır. Bu analizler, potansiyel tehlikelerin önceden tespit
ve Analizi
edilmesine yardımcı olur.
İş süreçleri, toz oluşumunu en aza indirecek şekilde planlanmalıdır. Örneğin,
Güvenli Çalışma
Prosedürleri
malzeme taşıma ve boşaltma işlemleri sırasında toz kontrolü sağlanabilir.
Rutin dışı faaliyetler için iş izin sistemi uygulanarak, gerekli güvenlik
İş İzin Sistemleri
önlemlerinin alındığından emin olunmalıdır.
Tüm çalışanlar, toz patlamalarının riskleri ve önleme yöntemleri konusunda
Eğitim ve Farkındalık Acil Durum Hazırlığı Acil durum eylem planları oluşturulmalı ve çalışanlara bu planlar hakkında
Çalışan Eğitimi
eğitilmelidir. Eğitimler, yeni çalışanlar için başlangıçta ve mevcut personel için
düzenli aralıklarla tekrarlanmalıdır.
eğitim verilmelidir. Yangın tatbikatları ve acil durum senaryoları ile hazırlık
seviyeleri artırılmalıdır.
Görsel İletişim ve
İşyerinde uygun yerlere uyarı levhaları ve işaretler asılarak, çalışanların
Uyarılar
dikkatinin risklere çekilmesi sağlanmalıdır.

Toz patlamaları, ihmal edilmemesi gereken ciddi bir en- li yatırımları yapması gerekmektedir. Güvenli bir çalışma
düstriyel risktir. İşletmelerin proaktif önlemler alması ve ortamı için işverenler ve çalışanlar birlikte sorumluluk al-
düzenli risk değerlendirmesi yapması gerekmektedir. Bu malıdır. Unutulmamalıdır ki, önlem almak her zaman tela-
sayede patlamaların gerçekleşmesi önlenebilir. İşletmelerin fiden daha etkilidir.
güvenliği maliyet ve pratikliğin üzerinde tutarak gerek-

66 ST Proses Otomasyonu Kasım 2024