Page 66 - st-proses-otomasyonu-2024-kasim

proses güvenliği

Toz patlamalarının ardındaki

gerçekler ve çözümler

Toz patlamalarının ihmal edilmemesi gereken ciddi bir endüstriyel risk olduğunu açıklayan
ProSCon A.Ş Kurucu Ortağı Yusuf Mert Sönmez, patlamalara karşı işletmelerin proaktif
önlemler alması ve düzenli risk değerlendirmesi yapması gerektiğini vurguladı ve ekledi:
“Unutulmamalıdır ki, önlem almak her zaman telafiden daha etkilidir”.

lkemizde her geçen
gün toz patlamaları ko-
nusunda acı tecrübeler
ediniyoruz. Bu tecrü-
Ü beleri tekrar ve tekrar
yaşamak zorunda değiliz. Bu tecrü-
beleri yaşamamızın önemli sebeple-
rinden birisi eskimekte olan sanayi-
mizin patlamaları önlemeye yönelik
tedbirlerindeki yetersizlik. Kurulu bir
işletmede bu tedbirlerin alınmasında
ise en önemli engel fikir bariyerleri-
miz. Son on yılda parçası olduğumuz
hemen her projede daha önce toz pat-
laması yaşamayan işletmelerin bu ted-
birlere gerçekten ihtiyacı olduğunu
sorgulama süreçleri ile mücadele et-
mek durumundayız. Ne acıdır ki, toz
patlamaları gerçekleştikçe birkaç gün
gündemde kalmaya devam edecek ve
ardından sanayide de kısa bir süre bu TOZ PATLAMASI NEDİR? oluşturabilirler, bu nedenle sanayide
tedbirleri tartışacağız. Peki bu döngü- Toz patlamaları, yanıcı tozların hava bu tür tozların birikimini ve yayılması-
den çıkış yolu nedir? İşletmelerin toz ile karışarak bir tutuşturucu kaynak ile nı önlemek hayati önem taşır.
patlamasını önlemeye yönelik ted- temas etmesi sonucu meydana gelen
birlerinin birer yatırım olduğu kabul ani ve şiddetli patlamalardır. Sanayide ÖNLEME VE KORUNMA
etmek ve bu yatırımı koruyarak tesis sıkça göz ardı edilen bu olaylar, ciddi YÖNTEMLERİ
fiziksel ömrü boyunca üretime güven- can kayıplarına ve maddi hasarlara yol Toz patlamalarını önlemek için ilk
le devam etmesidir. Burada kilit nokta açabilir. Ayrıca, çalışanların güvenliği adım her zaman toz patlama riskinin
ise bu yatırımın hesaplaması zor olan ve sağlığı açısından da oldukça kritik doğru ve yeterli bir şekilde analiz
ROI (return of investment - yatırımın bir risk oluşturur. Peki hangi tür toz- edilmesidir. Proses kompleksliği ve
geri dönüşü) oranının belirlenmesidir. lar toz patlamasına neden olur? Toz tozun dinamiklerine göre metod se-
Burada işletme ve toz patlaması uz- patlamalarına genellikle yanıcı ve ince çimi sağlanabilmektedir. İlk metod
manının aşağıdaki başlıklarda çalışma partiküllü tozlar neden olur. Bu tozlar standartlar çerçevesinde tehlikeli böl-
yapması bu süreci kolaylaştıracaktır: arasında organik maddelerden un, şe- gelerin belirlenmesidir. Bu çalışma ül-
F Toz kaçaklarını önleme ve/veya ker, tahıl, odun ve kömür tozları; metal kemiz mevzuatında da bulunan Pat-
toz kaçağı sonrası müdahale tozlarından alüminyum ve magnez- lamadan Korunma Dokümanının bir
stratejilerinin geliştirilmesi, yum; kimyasal tozlardan plastik, boya parçasıdır. Daha ileri metodlarda ise
F Her bir kararın yatırım giderleri ve pigmentleri ve ilaç tozları bulunur. Bu klasik yaklaşım ve risk bazlı yaklaşım
işletme giderleri arasında dengeyi tozları daha geniş bir aralıkta değer- ile DHA (Dust hazard analysis - toz
gözetmesi, lendirdiğimizde oksitlenebilen (yana- tehlike analizi) çalışmaları gelmekte-
F Yatırım ihtiyacını net bir şekilde bilen) tüm tozlar bu sınıfa girmektedir. dir. Bu çalışmalarda toz patlamasının
ortaya çıkarması ve Bu tozlar havada askıda kaldıklarında nortmal operasyon, öngörülebilir arı-
F Tesisin bütününde uzun vadeli ve uygun bir tutuşturucu kaynak ile za/hata ve nadir arıza/hata durumla-
faydanın sayısal olarak belirlenmesi. temas ettiklerinde patlayıcı bir karışım rına odaklanılır.

64 ST Proses Otomasyonu Kasım 2024