Page 90 - st-proses-otomasyonu-2023-aralik

proses güvenliği

ATEX kodlamalarının anlamı

Geçmişte sanayi tesislerinde gerekli önlemlerin alınmaması kaynaklı çok sayıda kayıp
yaşanırken, büyük kazalar meydana gelmiş, benzer kazaların bir daha yaşanmaması için
önemli adımlar atılarak pek çok ülkenin uyguladığı ATEX (ATmosphères EXplosives)
standartlardı yayınlamıştır. Set Teknik Uzmanları, bu ATEX kodlamalarının
anlamlarını paylaştı.

ünlük hayatımızda etrafımızda farklı oranlar-
da çeşitli gazlar sürekli bulunur. Bunların en
bilinenleri olarak soluduğumuz havadaki ok-
sijeni ve nitrojeni, günlük ısınma ve mutfakta
G kullanılan metanı, ulaşım araçlarının egzoz- Aşağıdaki kod BW Max XT II dedektörlerimizin ATEX ser-
larından çıkan karbonmonoksiti ve karbondioksiti sayabili- tifikasındandır.

ATEX kodları CE (1) işareti ve Ex (2) sembolü ile başlar.
Sonrasında gelen (3) nolu işaret ekipman grubunu ifade et-
mektedir. Burada 2 seçenek vardır:
I: Maden sanayi
II: Maden dışındaki diğer tüm sanayi kolları
(4) nolu işaret ekipman kategorisini belirtmektedir. Buna göre;

Zone 0: Gaz, buhar ve sis halindeki parlayıcı maddelerin
hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın, sürekli ola-
rak veya uzun süre ya da sık sık oluştuğu yerler.
riz. Gazların yapısı gereği kimi yanıcı patlayıcı, kimi toksik,
kimi de her ikisi birden olabilmektedir. Geçmişte özellikle Zone 1: Gaz, buhar ve sis halindeki parlayıcı maddelerin
hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın, normal çalış-
sanayi tesislerinde gerekli önlemlerin alınmaması kaynaklı ma koşullarında ara sıra meydana gelme ihtimali olan yerler.
çok sayıda kaybın da olduğu büyük kazalar meydana gel- Zone 2: Gaz, buhar ve sis halindeki parlayıcı maddelerin hava
miştir. Bu ve benzer kazaların bir daha yaşanmaması için ile karışarak normal çalışma koşullarında patlayıcı ortam oluş-
bazı adımlar atılmıştır ve bunların sonucu olarak, tüm dün- turma ihtimali olmayan yerler ya da böyle bir ihtimal olsa bile
ya ülkelerinde bazı standartlar yayınlanmıştır. ATEX (AT- patlayıcı ortamın çok kısa bir süre için kalıcı olduğu yerler.
mosphères EXplosives) de Kuzey Amerika dışındaki pek Zone 20: Havada bulut halinde bulunan yanıcı tozların, sü-
çok ülkenin uyguladığı standartlardan biridir. ATEX kodla- rekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık patlayıcı ortam
ması bazı harf ve sayılardan oluşmaktadır. oluşabileceği yerler.

88 ST Proses Otomasyonu Aralık 2023