Page 56 - st-enerjisini-ureten-fabrikalar-2021-agustos

EŞANJÖR I TEKNİK MAKALE

Buhar kullanılan ısı eşanjörlerindeki

problemlerin teknik analizi

Hazırlayan: AYVAZ IPM., Proje ve Eğitim Danışmanı H. Tarık Güner

AYVAZ IPM., Proje ve Eğitim Danışmanı H. Tarık Güner, buhar kullanılan ısı
eşanjörlerindeki problemlerin teknik analizini yaptı.

1. GİRİŞ
Eşanjör, herhangi bir fiziksel temas ol-
maksızın aralarında sıcaklık farkı olan
- sıvı veya gaz - iki akışkanın (birbiri-
ne karışmaksızın) birinden diğerine ısı
transferini sağlayan devre elemanıdır.

Prensipte eşanjörler üç tipe ayrılır;
• Borulu tip eşanjörler,
• Plakalı tip eşanjörler (Sökülebilir tip,
Kaynaklı tip, Yarı kaynaklı tip, Lehimli tip),
• Özel uygulama Eşanjörleri (Platecoil
Eşanjörler, Econocoil Eşanjörler, Spiral
Eşanjörler)

Endüstriyel tesislerde ürün veya ortam
ısıtma, boyama, kurutma, fiksaj gibi
birçok proseste ısıtıcı akışkan olarak
buhar kullanılmaktadır. Eşanjörlerin ısı Kondens Pompası
transferinin olduğu serpantin veya pla-
kalarında, yoğuşan buhar (kondens) ve buhar kapanlarından sonraki basınç bir yükselme ile dirseklerden ve buhar
bu esnada açığa çıkan kondens içinde kayıplarına neden olan etkenler, sistem- kapanından sonraki hat üzerinde bu-
yoğuşmuş olan gazlar, ısı transferine de ciddi oranlarda karşı basınç oluştu- lunan vana/çekvalflerden kaynaklanan
engel katmanlar oluşturmaktadır. Hızlı rarak kondensin rahatça sistemi terk toplamda 1,6 bar karşı basınç vardır.
ve verimli bir ısıtma için bu kondens ve etmesine engel olmaktadır. Bu duruma Şekil 1-b’ den görüleceği üzere kontrol
gazların tahliyesi çok önem arz etmek- durağanlık, kondensin boşalamaması vanasından buhar girişi olmaktadır. Bu
tedir. Metal serpantinin ısı iletim direnci (stall) denmektedir. Durağanlık durumu anda termal kameradan tespit edilen sı-
1 ise kondensin 2; havanın ise 8084 tür. bir başka deyişle sistem kilitlenmesi caklık değeri 151°C dir.
Bu oranlamadan da görülebileceği gibi kelime anlamı olarak; sistemin güç yiti- Aynı anda buhar kapanı sıcaklığı termal
hava ve kondens filmi, ısınma önünde rerek normal akışının durması demektir. kamera ölçümlerine göre 84,2 °C olarak
çok çok ciddi engeller oluşturan mater- Eşanjör sistemlerinde bu durum, kontrol ölçülmektedir. Sistemin kilitlenerek kon-
yaller olarak karşımıza çıkmaktadır. [TS vanasından sonraki buhar basıncının, densin tahliye edilemediği çok net bir
EN ISO 7345:1996 - Isıl yalıtım - Fiziksel buhar kapanı (kondenstop) dan sonraki şekilde gözlenmektedir. Yukarıda oluş-
büyüklükler ve tarifler] karşı basınca eşit veya daha az olması ma şartları detaylı olarak anlatılan sistem
Isıtıcı olarak buhar kullanılan eşanjör- halinde meydana gelir. kilitlenmesi durumunun sonucu olarak
lerde, buharın ısısını ürüne verip yoğuş- kondens sıcaklığı çok düşüktür. Şekil
ması sonucunda ortaya çıkan kondens 2. GIDA FABRİKASI ÖZELİNDE 1-d’de de görüldüğü gibi karşı basıncı
ve gazların tamamının hızlı bir şekilde SİSTEM KİLİTLENMESİ (Stall) yenemeyen kondens eşanjörde kalmıştır.
tahliyesi için buhar kapanları (kondens- Şekil 1-a’ da 4 bar buhar kullanan bir ısı Isı Değiştiricinin giriş tarafı sıcak iken, sis-
toplar) kullanılmaktadır. Ancak kon- değiştiricinin girişindeki kontrol vanası tem kilitlenmesi nedeniyle kondens tahli-
densin tahliyesi başka nedenlerle her ve çıkışındaki buhar kapanı görülmekte- ye edilememiş ve çıkış tarafında sıcaklık
zaman kolay olmamaktadır. Özellikle dir. Buhar kapanından sonra 5 metrelik 73 °C de kalmıştır. İşletmelerde bu durum

54 ST ENERJİSİNİ ÜRETEN FABRİKALAR I Ağustos 2021