Page 9 - st-agir-sanayi-cozumleri-2021-mayis

STOKTAKİ ÜRÜNLERİN DEĞERİ YANLIŞ HESAPLANIYOR güçlü finansal yapının en az satış rakamları kadar önemli ol-
Bu duruma benzer bir örnek de firmaların kendi stoğundaki duğu mesajını iletmek açısından önemlidir.
ürünlerinin değerini çoğu zaman yanlış hesap etmesi veya • Hata3-Üretim kalitesinin fiyatta ve pazarda karşılığını
düzgün bir hesaplama metodunu geliştirememesidir. Geçen- bulabilmesi.
lerde bir radyo programında denk geldiğim metal sektörün- Imalat yapan firmalarda, üretimdeki çalışanların performans-
de faaliyet gösteren halka açık bir firmanın yaşadıkları tam da ları üretim ve ürün kalitesi üzerinden değerlendirilebilmekte-
bu konudaki sorunları gözler önüne seriyor. Söz konusu firma dir. Dolayısıyla üretimde çok az fire verilmesi veya ürünün bir
başka bir firmayı satın almak istiyor ve doğal olarak alacağı çok kez test edilerek süreçlerden geçirilmesi kalite perfomansı
firmanın bilançosunu inceliyor. Bilançosunda yüklü miktarda açısından olumlu değerlendirilebilir ancak bu durumun ürün
metal stoğunun bulunduğunu görüyor ve bu stoğu fiziken de fiyatında da karşılık bulması bir diğer deyişle pazar tarafından
görmek istiyor. Satın alınan firma göstermelerinin gereksiz ol- fark ve kabul edilebilir olması gerekir. Bu katma değer, alıcı ta-
duğunu, bağımsız denetim firmasından bu doğrultuda alınan rafında anlaşılmıyor veya kabul görmüyorsa bu durumda fiyat
raporunun olduğunu, barkod sistemiyle çalıştıklarını ve ulus- olarak bu ekstra süreçler karşılık bulmayabilir. Bu durumun iyi
lararası ERP yazılımı kullandıklarını, dolayısıyla yazılı olan stok analiz edilmesi gerekmektedir.
değerinin doğruluğuna güvenebileceklerini söylüyor. Ancak • Hata4-Alacaklar ile borçların koşullarını aynı tutmak
alıcı firma yine de stoğu görmekte ısrar ediyor ve nihayet stok Tedarik zinciri boyunca firmalar ölçek ve yapılarına göre farklı
alanına giriyorlar. Buraya geldiklerinde karşılaştıkları tablodan ödeme koşulları ile çalışabilir. Genelde satın almada çalışılan
hemen stok miktarının şişirilmiş olduğunu anlıyorlar. İşin daha koşullar ile satış süreçlerindeki koşuların aynı veya benzer ol-
da ilginci miktarla ilgili karşılıklı iddialaşma sonucunda stokta- duğu düşünülür ancak bu düşünce gerçekle örtüşmeyebildi-
ki ürünlerin tek tek ağırlık ölçümünü de yapıyorlar ve malzeme ği gibi örtüşmesi de gerekmiyor. Örneğin fast food zincirlerini
miktarına kıyasla ağırlık oldukça fazla çıkıyor. En nihayetinde dikkate alırsak tedarikçilerine 60 gün gibi vadelerde ödeme
ölçümlerin yapıldığı cihazın kalibrasyonunda ciddi bir sorun yaptıklarını ancak müşterilerinden direk nakit olarak ödeme
olduğu anlaşılıyor ve tüm ölçüm işlemlerini kendi üzerlerine aldıklarını görürüz. Aynı şekilde 120 gün vade ile çalışan bazı
alarak doğru tespiti yapana kadar satın alma işlemini erteliyor- firmaların radikal kararlar alarak vade ortalamasını yarı yarıya
lar. Firmalar dönen varlıklar içerisinde yer alan ticari alacaklar düşürdüğünde satışlarının çok fazla etkilenmediği örneklere
için de kasten veya işlem hatası sonucu uzun vadeli alacak çokça rastlanmıştır. Tabi burada bu firmaların müşteri mem-
bakiyelerini ve/veya tahsili imkansız hale gelmiş bakiyeleri nuniyeti yüksek firmalar olduğunu da belirtmek gerekir.
görüntüleyebilirler. Bu ve benzeri durumlarda doğru ve etkin • Hata5-Finansal oranlara gereğinden fazla kafa yormak
bir likidite değerlendirmesinin yapılabilmesi için alacak devir Özellikle bankacıların kredi değerlendrime süreçlerinde sık-
süresi ve stok devir hızını da analizlere dahil etmek son derece lıkla kullandığı oranlar da yanıltıcı sonuçlar doğurabilmek-
önemlidir. Buradan elde edilecek değerler firmanın kısa vadeli tedir. Stokların da hesaba katıldığı asit test(likidite) oranı
yükümlülüklerinin karşılanmasında alacak ve stokların nakde değerini düşürmek uğruna stoklar hızlıca satılarak alacaklar
ne sürede çevrilebileceğine ve dolayısıyla likidite sıkışıklığı ya- seviyesi gelişigüzel olarak artabilir ve bu da bir kriz durumun-
şanma ihtimaline dair bilgiler sağlayacaktır. da firmayı yine darboğaza sokabilir. Günümüzde yöneticiler
bu oranlar yerine nakit akışını sağlayacak daha Pratik önlem-
• Stok Devir Hızı = [Satışların Maliyeti / Ortalama Stoklar]. lere yönelme eğilimindeler. Oranların tek başına bizi yanlış
• Ortalama Stokta Kalma Süresi = (360/stok devir hızı) yönlendirebilieceğine bir örnek olarak; bir Fransız tüketim
• Alacak devir süresi: (Ticari alacaklar ÷ Yıllık satış hacmi) x 365 malları üreticisi 2001 yılında sermayelerini 1 mil Euro’dan 4
mil Euro’ya çıkartirken cari oranı yüzde 110 dan yüzde 200 e
Peki bu gerçeklerden hareketle firma finansal sağlığı açısın- ve asit test(likidite) oranını yüzde 35 den 100 e çıkardığını du-
dan çok önemli bir yeri olan nakit akışı ve hazır bulunabilirliği- yuruyor. Ancak bu açıklamadan sadece ve sadece 6 ay sonra
ni sağlamak için firmalar kendi iç yapılarında ne gibi önlemler şirket iflasını açıklamak zorunda kalıyor.
alabilir ve hangi hatalarını düzelterek bu kaynakları artırabilir- • Hata6-Firma çalışma ( metrik ) verilerini sadece sektörel
ler. Bu noktada Insead Profesörlerinden Kevin Kaiser ve David bazda değerlendirmek.
Young’ın saptadığı altı hataya birlikte göz atalım. Amerikalıların çok sevdiği “think outside of the box-kutunun
dışında düşün” deyimi burada bir hayli işe yarıyabiliyor çünkü
• Hata1-Sadece gelir gider tablosundan değerlendirme yöneticiler genellikle değerlendirme ve kıyaslamaları kendi
sonuçlarına varmak sektörlerindeki normlara göre yapıyorlar. Bu aslında bir bakıma
Gelir gider tablosunun kar- zarar odaklı olması ve mevcut stok doğru olsa da zamanla komfor alanı yaratarak işleyişteki bir çok
değeri gibi bir çok önemli veriyi içermemesi finansal durum eksiğin görülmemesini ve iyileştirme süreçlerinin sekteye uğra-
hakkında yanıltıcı veya eksik sonuçlara varmamıza yol açabilir. masına sebep oluyor. Buna örnek olarak sektör ve ölçek gözet-
• Hata2 - Satış ekibini ve hatta ilgili tüm ekipleri sadece meksizin iyi modelleri araştıran ve sürekli geliştirme ve iyileştri-
satış rakamına veya büyümeye bağlı olarak ödüllendirmek. me prensibi ile çalışan Japon otomobil firmaları ve fabrikalarını
Burada da en büyük hata tahsilat performansının hesaba gösterebiliriz. Satış ve kar kadar dile getirilmesine alışık olma-
katılmamasından kaynaklı “satış olsun hedefler tutusun da dığımız likidite öyle görülüyor ki önümüzdeki süreçte daha da
ne olursa olsun” yaklaşımıdır. Halbuki tasarruflar ve tahsilat- ölçülebilir ve iyileştirilebilir bir hale gelerek performans değer-
lar üzerinden de ödüllendirme politikası uygulanması, ekibe lendirmesinin ve hedeflerin ayrılmaz bir parçası olacak.