Page 22 - st-otomasyon-2019-ocak

Endüstri 4.0’a

hazır mısınız?

Kozan Demircan
Dijital Dönüşüm Lideri
Bilgi ve İstanbul Kültür Üniversiteleri Öğretim Görevlisi

ndüstri 4.0 geldi: Dünyanın her yerinde işletmeler üretim işlerin robotlara devredilmesi imkansız. Tersine yüzde 100 otomasyon
maliyetlerini azaltmak ve rekabet gücünü artırmak için üretimi bozarak maliyetleri iyice artırabilir. Ancak, Baxter robot gibi
süreçlerinde otomasyon oranını artırıyor. Yazılım ve ro- insanlarla birlikte çalışan ve işini doğal dil yardımıyla öğrenen robotlar
botlarla otomasyon sağlayarak inovasyon yapıyor. Peki kullanmak iyi bir çözüm.
E endüstri 4.0 nedir ve organizasyonlar endüstri 4.0’a nasıl Nitekim organizasyonlar ürün paketleme hattında Baxter robotları yeni
geçebilirler? Bu yazıda endüstri 4.0 için dijital dönüşüm ile nasıl ino- işler için programlamıyor. Bunun yerine, Baxter robotlar işçilerin nasıl
vasyon yapıldığını göreceğiz. Endüstri 4.0 makinaların birbiriyle konuş- çalıştığına bakarak öğreniyor. Böylece işçilere robotları kullanmaları
ması demek. Bunun için makinalara sensör takmak ve sensörleri üretim için İngilizce öğretmek veya robota Türkçe öğretmek de gerekmiyor.
hattındaki bağlantı kutularına kablolar veya kablosuz yerel ağ bağlantı- Robotlar anlamadıkları bir şey olduğunda, başına takılı LCD ekranda
sıyla bağlamak gerekiyor. Ancak, makinaları birbiriyle yapay zeka ko- surat asıyor. İşi anladıkları zaman da gülümsüyor. Kısacası endüstri 4.0
nuşturacak; çünkü bir fabrikadaki yüzlerce sensörden gelen anlık veriyi fabrikalarında Whatsapp emojilerine benzer bir iletişim yöntemi ortaya
insanların yöneterek analiz etmesi imkansız. Büyük veriyi sıradan bir çıkıyor. Endüstri 4.0 için ERP yazılım geliştiricilerinin artık mutlaka
yazılım bile yönetemez. Hatalara karşı sistemi ayağa kaldırmak ve ve- ERP ile yapay zekayı birleştirmesi gerekiyor. IoT desteklemeyen ERP
rimliliği artırmak için yapay zeka gerekiyor. İnsan zekasını taklit eden, yazılımlarının, kurumların endüstri 4.0’a bağlı otomasyon ihtiyaçlarını
yani kendi başına öğrenen akıllı yazılımlar yapay zeka olarak tanımla- karşılaması zor görünüyor. Devletimizin bu bağlamda yerli ERP yazı-
nıyor. Bunlar büyük veriyi analiz ederek öğreniyor. İnsan beyni gibi üç lımlarını kullanarak sektörü desteklemesi gerekiyor.
boyutlu değil, çok boyutlu analiz yaptığı; yani sorunlara farklı açıdan
baktığı için yapay zeka, üretim hattında verimliliği düşüren en küçük EN KISA ENDÜSTRİ 4.0 YOL HARİTASI
detayı bile fark edebiliyor. Kısacası yapay zeka olaylara farklı açıdan Kurumlar önce aygıtları, makinaları, üretim hatlarını ve fabrikaları
bakıyor ve gözden kaçan detayları yakalayarak verimliliği artırıyor. birbirine bağlayarak bir ekosistem yaratabilirler. Böylece veri say-
damlığı ve veri görselleştirmeyi kullanarak üretim hatlarının nasıl ça-
KURUMLARA OTOMASYON İPUÇLARI lıştığını anlık olarak görebilirler. Bu aşamada 6 ana otomasyon alanı
Öncelikle öyle bir otomasyon sistemi kurmalıyız ki insan-makina enteg- sayabiliriz: 1) Makina otomasyonu, 2) Ekipman izleme ve optimizas-
rasyonu sağlayalım; çünkü endüstri 4.0’da sadece makinalar makinalar- yonu, 3) Makina izleme ve öngörülü bakım, 4) MES-ERP entegras-
la konuşmuyor. İnsanlar ve makinalar de birbiriyle konuşuyor. Kısacası yonu ve üretim takibi, 5) İşletme enerji yönetim sistemi ve 6) İşletme
optimizasyondan inovasyona uzanan bir süreçte büyük veriyi, enformas- ortamının izlenmesi (bunu tedarikçiyi izlemek ve araç takip ile lojistik
yonu, sensörleri, hedefleri ve değerleri birbirine bağlamak gerekiyor. için genişletebiliriz).
Bunu nesnelerin internetiyle yapacağız ve en önemli ipucumuz şu: Siber İkinci aşamada büyük veriyi toplamak ve bu verileri entegre ederek
saldırılara karşı nesnelerin internetinde sibergüvenlik sağlamalıyız. içgörü (insight) sağlamak gerekiyor. Burada büyük veriyi toplamak
veriyi analiz etmekte kullanılan yazılımlardan çok daha önemli; çünkü
ÖNGÖRÜLÜ BAKIM bu yazılımlar çok büyük miktarda veri istiyor ve veri miktarı sınırlıysa
Üretim hatları imalat ve kalite kontrolde otomasyonu artırmanın yanı doğru analiz yapamıyor. Bu aşamada büyük veri analizinin özel bu-
sıra öngörülü bakım-onarım yapmak da gerekiyor. Bir makinanın yıp- lut veya genel bulutta hizmet olarak yazılım modeliyle analiz edilmesi
ranan parçasını makina bozulmadan değiştirmek, üretimi durdurmadan mümkün oluyor. Ancak, çatıdaki güneş panelleri ile kendi elektriği-
onarım yapmak için önem taşıyor. Bir parçanın kullanım ömrünün ni üreten ve duvar pillerinde depolayarak gece de kullanan işletmeler
kılavuzda belirtilenden uzun olması durumunda o parçayı vaktinden maliyet azaltmada özellikle öne çıkıyor. Son aşamada katma değerli
önce değiştirmemek de gerekiyor. Bütün bunlar sensör füzyonu ile ürün ve hizmetler büyük veri toplayarak tasarlanıyor. Bu süreçte Ar-
sağlanıyor. Bir başka yaklaşım ise Autodesk ürünlerinde olduğu gibi Ge, ürün geliştirme, ürün ticarileştirme ve satış-pazarlamanın yapay
makinaların ve hatta otomobil şasisinin 20 yıl içinde nasıl yıpranaca- zeka desteğiyle yapılması; bütün bu farklı departmanların yapay zeka
ğı öngören yapay zeka destekli grafik tasarım yazılımları kullanmak. ile birbirine entegre edilmesi gerekiyor. Kısacası akıllı fabrikalar sa-
Böylece kurumlar her şeye sensör takmak yerine sistemlerin yıpranma dece üretim yapmazlar, aynı zamanda kurumların ürün ve hizmet ge-
oranını test ederek ve sensörleri sadece gerekli yerlere takarak daha liştirmesine büyük veri akışıyla yardımcı olurlar. Evet, buraya kadar
fazla maliyet optimizasyonu sağlayabilirler. organizasyonlarda dijital dönüşüm ve endüstri 4.0 ile otomasyon sağ-
lamak için bir çerçeve verdim ve bu kapsamlı konuları gelecek yazı-
ROBOTLAR VE COBOTLAR larda incelemeye devam edeceğim. Ayrıca endüstri 4.0 ekosistemini
İnsan makina entegrasyonu derken robotlar da işin içine giriyor. An- ST Endüstri Radyo’da yayınlanacak olan “Kozan Demircan ile Dijital
cak, yapay zeka henüz o kadar akıllı değil ve henüz insan kadar zeki ro- Gelecek” programında sektör liderleriyle birlikte masaya yatıracağız.
botlar tasarlamadık. Bu nedenle bir fabrikada insanların yaptığı bütün Gelecek yazıda görüşmek üzere muhteşem bir yıl dilerim.