Page 18 - st-otomasyon-2019-ocak

Karmaşık Olay İşleme

abrikalarda, şirketlerde, piyasalarda, canlılarda pek
çok eylemin başlaması tek bir olayla tetiklenmez, farklı
zaman ve ortamlarda, farklı görünen olayların karmaşık
F kompozisyonundan kaynaklanır.

Bu saptamadan hareketle değişik kaynaklardaki verileri izleyip
aralarındaki olası bağıntıları sentezleyerek oluşabilecek beklenmedik
olayları öngörmeye yönelik çalışmalara “Karmaşık Olay İşleme
(KOİ)” adı verilir. Günümüzün büyük verileri ile veri madenciliği
yeteneklerinin birleşmesi kökleri simülasyon bilimine kadar giden bu
kavramı uygulanabilir hale getirmiştir.

* * *

KOİ kurumların kendilerine yönelik sinsi ve düşmanca atakları
erkenden fark etmekten, ekipman arızalarını öngörmeye,
hastalık ön teşhisinden yolsuzlukları ortaya çıkartmaya, borsa
manipülasyonlarını kavramaktan, gizli işbirliklerini deşifre etmeye
kadar pek çok alanda kullanılmaktadır. Adının karmaşık kelimesi
içermesi yaklaşımın doğrudan saptama yapamaması, endirekt
olayları ilişkilendirmek sayesinde öngörüde bulunabilmesi
nedeniyledir. Başlangıçta birbirleri ile ilişkisiz ve masum görülmeleri
nedeniyle olaylara ‘karşı önlem’ alma gereği duyulmadığı, gerçek
ortaya çıktıktan sonra da telafi mekanizmalarının işe yaramadığı
konular tam da KOİ yönteminin fayda sağladığı alanlardır.

* * *

KOİ yaklaşımının önemi bir kredi kartı firmasının soyulmasını açığa
çıkartması ile olmuştur. Firmaya yerleştirilen yazılım 1000 doların
üzerindeki her 100 işlemin birinden bir kuruş keserek başka hesaplara
aktarmış ve bu sistematik uygulama yıllarca fark edilmemiştir. Ta ki
karmaşık olay işleme yazılımı kuruluncaya kadar.

Karmaşık olay işleme kolayca anlaşılacağı gibi risk yönetimi; yapay
zeka, siber güvenlik ve nesnelerin Internet’i ile iç içe giren bir konudur.
İlk KOİ ticari yazılımı SAP firması piyasaya sürmüş olsa da yeni yılda
otomasyon firmalarımızınkileri de göreceğimizden eminim.

halefşan sümen
[email protected]