Page 47 - st-enerjisini-ureten-fabrikalar-2020-ekim

TEKNİK MAKALE I ENERJİ VERİMLİLİĞİ

buhar kazanlarına göre sadece 1/10’u
kadar su stoğuna sahipken buhar sto-
ğu da yok denecek kadar azdır. Örneğin
6 barg basıncında çalışacak olan 5 t/h
kapasiteli skoç tipi bir buhar kazanın-
da markadan markaya ve dizayna göre
değişmekle birlikte yaklaşık olarak 8 m³
hacimde buhar stoklanırken 15 m³ ha-
cimde de su stoğu bulunduğunu kabul
edelim. Aynı şartlarda gerçek su borulu
bir buhar kazanı (buhar jeneratörü) içe-
risinde 0,3 m³ buhar stoğu bulunurken,
1,5 m³ de su stoğu bulunmaktadır.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta
gaz fazındaki buharın özgül hacminin
çok düşük olmasına bağlı olarak ha-
cimsel değerlerin kütlesel değerlere
çevrilince anlamını yitirmesidir. Şöyle ki;
6 barg basıncındaki buhar özgül hacim
değeri 0,272 m³/kg’dır. Başka bir deyiş-
le 6 barg basıncındaki 1 kg buhar 0,272
m³ hacim kaplar. Bu durumda örneği- Buhar jeneratörlerinde anlık değişimlere doğru
mizdeki 5 t/h kapasiteli buhar kazanının
içerisinde stoklanan buhar miktarı 8 m³ yanıtlar verebilmesi için çok iyi bir otomasyona
/ 0,272 m³/kg = 29,4 kg olacaktır. Yak- sahip olması, yüksek ısı transfer yüzey alanına sahip
laşık 30 kg’lık bir buhar stoğu ise 5 t/h olması, üzerindeki tüm donanımların birbirinden
kapasitesindeki bir buhar üreticisi için haberdar ve anlık olarak senkronize çalışmasının
30 kg / 5000 kg x 3600 saniye = 21,6
saniye yapacaktır. Yani olası bir pik çekiş sağlanması gereklidir.
durumunda skoç tipi bir buhar kazanın-
daki stoklanan buhar miktarı sadece 22
saniye kadar yeterli olacaktır. Pik buhar de su borulu buhar kazanlarında basınç da sulu buhar akümülatörü olarak ad-
çekişi 22 saniyeden daha uzun süreceği düşmesi yaşanacağını söyleyebiliriz. Bu landırılan ve içerisinde bulunan suyun
için bu sefer de brülörün tam kapasite durumda su borulu buhar kazanları (bu- basınç düşmesine bağlı bir kısmının bu-
çalışıp skoç tipi kazan içerisindeki 15 har jeneratörleri) içinde barındırdığı 1/10 harlaşması prensibine göre çalışan sis-
m³ hacmindeki suyu ısıtması ve buhar- kadar su hacmi sayesinde skoç tipi bu- temler dizayn edilmesi daha doğrudur.
laştırması gereklidir. Bu ise skoç tipi bu- har kazanlarına göre 10 katı hızlı ve kısa Sulu buhar akümülatörüne gönderilen
har kazanındaki pik çekişlerde görülen zamanda set edilen basınç değerine ula- nispeten yüksek basınçtaki buhar rutin
basınç düşmesinin uzun süre devam şılacağı anlamına gelmektedir. kullanılırken pik çekiş anlarında oluşa-
etmesi ve set basıncına ulaşılması için cak basınç düşmesinden dolayı tank
daha uzun zamana ihtiyaç duyması an- BUHAR AKÜMÜLASYON içerisindeki suyun da buharlaşması (flaş
lamına gelmektedir. YÖNTEMLERİ buhar) sayesinde anlık olarak nispeten
Su borulu buhar kazanlarındaki (buhar Bazen kazan kapasitesi yetmeyen veya daha düşük basınçta ilave buhar üreti-
jeneratörleri) durum da ise pik çekiş anın- pik çekişlere yetişemeyen kazanla- lir. Sulu buhar akümülasyon tanklarında
da stoklanan buhar miktarı daha azdır ve rın olduğu tesislerde buhar stoklamak yüksek ve düşük basınç arasındaki fark
aynı hesap yöntemi sonucunda stokla- amacıyla buhar domları yapılmak iste- ve su hacmi ne kadar fazla ise o kadar
nan buhar miktarı pik çekişlerde 1 sani- nebilir. Örneğin 1 ton buhar stoklamak fazla anlık buhar üretilebilmektedir. Pro-
ye bile yetmemektedir. Bu yüzden örne- istendiğinde ihtiyaç duyulan hacim 6 sese özel dizayn ettiğimiz ve sıklıkla EPS
ğimizdeki rakamları baz alacak olursak; barg basıncı için 1.000 kg x 0,272 m³/ sektöründe kullanılan bu yöntem farklı
basınç düşmesi, skoç tipi kazanlara göre kg = 272 m³ olacaktır. Bu kadar büyük sektörlerde de kurtarıcı rol oynayabilir.
21 saniye kadar daha önce başlayacak- hacimdeki bir tankın maliyeti hem ilk ya-
tır. Fakat yine örneğimizdeki rakamları tırımda hem de işletmede çok yüksek PİK ÇEKİŞLERDE BUHAR
baz alacak olursak 22 saniyeden uzun olacağı gibi, koyulacak yer bulmak da KALİTESİNDEKİ DEĞİŞİMLER
süren pik çekişlerde hem skoç tipi hem oldukça zor olacaktır. Bu tip ihtiyaçlar- Özetle skoç tipi kazanların yeterli veya

ST ENERJİSİNİ ÜRETEN FABRİKALAR I Ekim 2020 45