Page 50 - st-proses-otomasyonu-2023-eylul

makale

Boya sektöründe gaz ve

alev tehlikeleri

Türk boya sanayisi, son 10 yıllık dönemde ülkemizin genel ekonomik yapısı ile birlikte önemli
bir gelişim sürecinden geçiyor. Sektörün toplam üretim kapasitesi yaklaşık 800 bin ton/yıl
olup, kapasite kullanım oranı yüzde 65 düzeyinde. Set Teknik Uzmanları sektörde gaz ve alev
tehlikelerine karşı alınması gereken önlemleri paylaştı.

lkemiz, Avrupa gene-
lindeki 5. büyük boya
üreticisi olmasının yanı
sıra giderek artan üreti-
Ü mi ve teknolojik alt ya-
pısı ile kendi bölgesinde uluslararası
boyutlu sektörel bir güç olma hedefi
doğrultusunda ilerlemektedir. Sektö-
rün toplam üretim kapasitesi yaklaşık
800 bin ton/yıl olup, kapasite kul-
lanım oranı yüzde 65 düzeyindedir.
Toplam üretim kapasitesinin yüzde
55’ini su bazlı boyalar, yüzde 45’ini
solvent bazlı boyalar oluşturmaktadır.

BOYA SEKTÖRÜNDE UÇUCU
ORGANİK BİLEŞİKLER VE
ZARARLARI
Uçucu organik bileşikler (VOC) ali-
fatik veya aromatik yapıda; kayna-
ma sıcaklığı 250 °C’ye kadar olan ve
atmosferik fotokimyasal reaksiyon ile gın olarak karşımıza çıktığı boya ima- sebep olduğu yangınlar ve patlamalar-
ortama yayılan ve ortamın kirlenme- lat sektöründe, söz konusu maruziyeti dır. Bu alanlardaki gaz sızıntılarına dik-
sine neden olan hidrokarbonlardır. düşürmek ve konsantrasyonu kontrol kat etmek hem çalışan sağlığı hem de
Hidrokarbonlar; esterler, ketonlar, altında tutabilmek için sabit ve porta- işletmede patlamaların önüne geçmek
glikol eterler ve alkoller uçucu orga- tif gaz algılama sistemleri kullanılma- için büyük önem arz etmektedir. Bu
nik bileşiklere örnek olarak verilebilir. lıdır. Boya sektöründe yoğun olarak alanlarda sabit ve portatif gaz dedektör-
Yaygın olarak gözlenen uçucu orga- kullanılan uçucu organik bileşikle- lerin yanı sıra alev dedektörleri de mut-
nik bileşikler, BTEX olarak adlandırı- rin başında solventler gelmektedir. laka kullanılmalıdır. Hem ülkemizde
lan benzen (C6H6), toluen (C7H8) ve Hidrokarbon solventler hem ucuz ilgili sektörün hızla büyümesinden do-
etilbenzendir (C8H10). Boya, yapıştı- olmaları hem de kolay bulunmaları layı hem de bu sektördeki üretiminden
rıcı, pestisit, ofis malzemeleri, kozme- nedeniyle sektörde yoğunlukla kul- depolanmasına ve hatta taşınmasına
tik, petrol ürünleri, tekstil gibi birbi- lanılmaktadırlar. Özellikle yoğun ola- kadar her alanda gaz kaçaklarının tes-
rinden farklı birçok alanda karşımıza rak kullanılan solventlerden benzen, piti, çalışan ve kuruluş için büyük önem
çıkan uçucu organik bileşik (VOC) kanserojen olması sebebiyle maruz taşımaktadır. Bu alanda kullanılan uya-
maruziyeti; ürünlerin üretimi, kulla- kalma limiti oldukça önemlidir. rı ekipmanları da exproof olmalıdır.
nımı, taşınması ve depolanması sıra-
sında karşımıza çıkabilmektedir. BOYA SEKTÖRÜNDE DEPOLAMA BOYA SEKTÖRÜNDE HANGİ
Uçucu organik bileşikler, merkezi si- ALANLARINDAKİ RİSKLER VE GAZ VE ALEV DEDEKTÖRLERİ
nir sisteminden solunum sistemine ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER KULLANILABİLİR?
kadar zarar verebildiği gibi insan be- Depolama alanlarında özellikle çözü- Tehlikeli alanlarda kullanıma uygun,
deninde mukozalı yapıya sahip birçok cülerin bulunduğu kısımlara dikkat ölçüm değerleri dedektör üzerinden
bölgeye de kalıcı ve hatta ölümcül za- edilmelidir. Boya üretiminde yaşanan takip edilebilen endüstriyel sabit gaz
rarlar verebilir. Bu bileşiklerin en yay- kazaların büyük bir kısmı, çözücülerin dedektörleri:

48 ST Proses Otomasyonu Eylül 2023