Page 45 - st-proses-otomasyonu-2023-ekim
P. 45
makale
1800-2500 °C`ye çıkıyor. Patlamadan
sonra ortamın basıncı 9 kat artış gösteri-
yor. 1 kilogram metan gazı yanması ne-
ticesinde, 13300 Kcal ısı açığa çıkıyor ki
bu oran 1 kilogram barutta 580 Kcal’dir. 1
GRİZU PATLAMASI NEDİR?
Madencilikte, metanla havanın belirli
oranda karışımı “grizu” olarak adlan-
dırılır. % 4 - % 15 arası metan ile ha-
vanın birleşmesinden oluşan karışım,
650 °C’de 2 fazlı bir yanma gerçekleş-
tirir. Bu karışım önce ani şekilde gen-
leşir, daha sonra patlama merkezine
doğru çok büyük bir kuvvetle gazı
sıkıştırır. Büyük tahrip gücüne ve yı-
kım etkisine sahiptir. Grizu, yeraltı
kömür işletmeleri için en büyük riski
oluşturan etmenlerin başında geliyor.
Grizu patlamaları sebebiyle pek çok
can ve mal kaybı meydana geldi. Bu
nedenle madenlerde metan gazı de-
dektörleri bulunmalı ve metan gazı
seviyesi belirli bir değerin altında tu-
2
tulmaya çalışılmalıdır. Metan gazının
yanı sıra oksijen gazının konsantras-
yonu da büyük önem taşıyor. Oksijen
konsantrasyonunun belirli seviyeden
üstü yangınlara, oksijen azlığı ise bo-
ğulmalara sebep olabiliyor.
kiyorsa çift korumalı ilerlenmesi, ok- ikaz lambaları veya siren & flaşörler
KARBONMONOKSİT GAZI sijen seviyesi düşüklüğünde silindirli gibi uyarı ekipmanlarının kullanıl-
(CO) TEHLİKESİ solunum seti veya gaz sızıntısında ması önlemlerden bazıları olarak sı-
Maden yangını ve patlamaları sonra- kaçışı sağlayabilmek için yarım yüz ralanabilir. Kullanılan ekipmanlarla
sındaki kurtarma operasyonları esna- kaçış maskesi gibi kişisel koruyucu güvenli şekilde ilerlenebilmesi için
sında, CO gazı konsantrasyonuna dik- donanım ekipmanlarının kullanılma- periyodik bakım ve kalibrasyonları-
kat edilmelidir. CO gazı; tatsız, renksiz, sı gerekiyor. Sistemlere bağlı exproof nın yapılması büyük önem taşıyor.
kokusuz olması ve tahriş etme özelliği- Set Teknik Emniyet ve Çevre Tekno-
nin olmaması nedeni ile fark edilme- lojileri A.Ş.; Gaz Algılama Sistemleri,
diği için “sessiz katil” olarak biliniyor.
Karbonmonoksit gazı, toksiktir ve yük- Proses Gaz Analiz Sistemleri, Sürekli
sek konsantrasyonları yanıcı patlayıcı Emisyon Ölçüm Sistemleri, Endüst-
özelliktedir. Gerekli tedbirler mutlaka riyel İş Güvenliği Ekipmanları ve
alınmalıdır. Her ne kadar yangın ve Yanma Teknolojileri konularında, ta-
patlamalar madenlerde sık görülmese mamı Türkiye ve Avrupa normlarına
de çok miktarda CO gazı açığa çıkabil- uyumlu ürünleriyle mühendislik çö-
mektedir. Bunun sonucunda, yangın zümleri sunuyor:
ve patlamanın yarattığı can kaybından
daha fazlasına sebep olabiliyor. • Honeywell Portatif Gaz
Dedektörleri
HANGİ ÖNLEMLER ALINMALI • Honeywell Sabit Gaz Dedektörleri
Kömür ocaklarında çalışma yapılır- • E2S Uyarı Ekipmanları
ken gaz sızıntısının sebep olacağı • DPI Sekur İş Güvenliği Ekipmanları
tehlikelerden korunmak için yeterli
havalandırmanın sağlanması, sabit Kaynaklar:
ve portatif gaz dedektörleri ile gere- 1 https://tr.wikipedia.org/wiki/Grizu
ST Proses Otomasyonu Ekim 2023 43
