Page 30 - st-agir-sanayi-cozumleri-2023-kasim

28 KAPAK I ÇİMENTO SANAYİ

Rulmanlarda Boşluk Kavramı

Schaeffler Türkiye Çimento &Maden Sektör Yöneticisi Anıl Tepe, üç farklı rulman boşluk
kavramının söz konusu olduğu aktararak “rulmanlarda boşluk kavramı”nın detaylarını paylaştı.

adyal rulmanlar söz konu-
su olduğunda, her zaman
boşluk kavramları arasında
bir ayrım yapılmalıdır. Dola-
R yısı ile rulmanlarda üç farklı
rulman boşluk kavramı söz konusudur.
(Ball and Roller Bearings, Handbook on
the design and calculation of rolling
bearing arrangements, 2022, s. 562).

v Montaj öncesi rulman boşluk değeri
= radyal iç boşluk
v Montajı yapılmış rulman boşluğu Şekil 1. Radyal iç boşluk tanımlaması
v Rulman çalışma boşluğu (ısı etkisi Rulmanların son eki olarak belirtilen Çalışma boşluğu, çalışma anında sıcak
söz konusudur) boşluk tanımlamaları montaj öncesi olan bir yatak üzerinde belirlenir. Şaftın
boşluk değerinin ifade etmektedir. CN radyal yönde bir uç konumdan diğeri-
RADYAL İÇ BOŞLUK veya C0 hariç tüm boşluk tanımlama- ne hareket ettirilebildiği miktar olarak
Radyal iç boşluk montaj yapılmamış ları, rulmanlarda son ek olarak belirtilir. tanımlanır. Çalışma boşluğu, radyal iç
rulmanda tanımlanır. boşluktan ve monte edilmiş durumdaki
Radyal iç boşluk, iç bileziği olan rulman- ÇALIŞMA BOŞLUĞU mil, yuva toleransları ve termal etkilerin
lar için geçerlidir ve monte edilmemiş Çalışma boşluğu, çalışma anında sı- bir sonucu olarak radyal iç boşluktaki
rulman üzerinde belirlenir. İç bileziğin, cak olan bir yatak üzerinde belirlenir. değişiklikten elde edilir.
dış bileziğe göre bir uç konumdan diğe-
rine radyal yönde hareket ettirilebildiği
miktar olarak tanımlanır. Radyal iç boş-
luk grupları Şekil 1’deki gibi DIN 620-4
ve ISO 5753-1’de tanımlanmıştır ve DIN
620-4’te büyük harf C ve bir sayıdan olu-
şan kodlar aracılığıyla açıklanmıştır.

Tablo 1’de ise iç boşluk değerlerinin birbi-
ri arasındaki farklılığı ve uygulama alanla-
rı konusunda detayları içermektedir.

Örneğin; 22222-E1-XL-C3 oynak ma-
karalı rulmanın montaj öncesi radyal
iç boşluk değerli (22 x 5 = Ø110) 0,120
mm – 0,160 mm’dir.
Tablo 2’de nominal delik çapının Ø100
mm - Ø120 mm değerde belirtilen C3
değerine göre kesiştiği noktadan tespit
edilip sentil çakısı ile Şekil 2’deki gibi
rulmanın dik pozisyonda tutulup dış
bileziğin iç yapı ile yuvarlanma eleman-
ları arasında kalan bölüm ölçülmesi ge-
rekmektedir. Tablo 1. İç boşluklar arasındaki farklılıklar (Bearing data, 2023)

ST AĞIR SANAYİ ÇÖZÜMLERİ I KASIM 2023